නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ශ්‍රී කළ්‍යාණි යෝගාශ්‍රම සංස්ථාවේ ප්‍රධාන අනුශාසක
මහා කම්මට්ඨානාචාර්ය මහෝපාධ්‍යාය
නාඋයනේ අරියධම්ම අනු නා හිමි
“තං ඛොපන ධම්ම චක්කං අප්පති වත්තියං සමණෙන වා බ්‍රාහ්මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්‍රහ්මුණා වා කෙනෙචි වා ලොකස්මින්ති ධම්ම චක්කං”
මේ චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය කිසිම දෙවි කෙනෙකුටවත් මාරයෙකුටවත් බ්‍රහ්මණයෙකුටවත් වෙන කිසිම ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්ම ආදි කෙනෙකුටවත් පවත්වන්නට බැරි අති උත්තරීතර ධර්ම දේශනාවක් බැවින් මීට ධර්ම චක්‍රය කියනවා කියන අර්ථය පටිසම්භිදා මග්ග පාලියේ ධර්ම සේනාධිපති සාරිපුත්‍ර මහ රහතන් වහන්සේ පහදා වදාළා.
සිද්ධාර්ථ ගෞතම නමින් ලොව පහළව 29 වන අවුරුද්දේදී අභිනිෂ්ක්‍රමණයකොට සාවුරුද්දක් දුෂ්කර ක්‍රියාකොට බෝධි මූලය අරා වැඩහිඳගෙන මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව සොයාගෙන පරෝපදේශ රහිතව ස්වයං භුඥානයෙන් චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කර ගැනීම වශයෙන් සතර මඟ සතර ඵලයට පත්වීමෙන් සිද්ධ කර ගත්තාවූ ධර්මාවබෝධයට ප්‍රතිවේධ ධම්ම චක්ක කියලා කියනවා. ඒ මාගේ සර්වඥයන් වහන්සේ ප්‍රතිවේධ ධර්ම චක්‍රයෙන් අග්‍රයි. ශ්‍රේෂ්ඨයි. උත්තමයි. උන්වහන්සේ අපට සරණයි. පිහිටයි. උන්වහන්සේගේ ප්‍රතිවේධ ධර්ම චක්‍රානුභාව බලයෙන් අපටත් ධර්මය ප්‍රතිවේධ වේවා කියලා අපි ප්‍රාර්ථනා කරමු.
මේ විදියට ප්‍රතිවේධ ධර්ම චක්‍රය දේශනා ධර්ම චක්‍රය කියන දෙයාකාරවම චතුරාර්ය සත්‍යයට කියනවා ධර්ම චක්‍රය කියලා. ඒ මේ ධර්ම චක්‍රය පවත්වන්නට කිසිම දෙවියෙකුට බ්‍රහ්මයෙකුට ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ ආදි කෙනෙකුටවත් නොහැකිවු තථාගත සර්වඥ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ නමකට පමණක්ම සාධාරණ වන්නාවූ අති උත්තරිතර දේශනාවක් බැවින් ඒකට අනුත්තර ධර්ම චක්‍රය කියලා කියනවා. ඒ මේ අනුත්තර ධර්ම චක්‍රය තමයි ඒ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රයේ සඳහන් වන්නේ.
ඒ සර්වඥයන් වහන්සේගේ සෑම පැවැත්මක්ම තමන් වහන්සේ අවබෝධ කර ගත්හ.චතුරාර්ය සත්‍යය අන්‍යයන්ට අවබෝධ කරවීම සඳහා පවත්වා වදාළ බැවින් ඒ සර්වඥයන් වහන්සේගේ ජීවිත සම්පත්තියම මුළු ලෝකයටම ධර්ම චක්‍රයක් වෙනවා. එසේම වේවා කියලා අප ප්‍රාර්ථනා කරනවා. ඊළඟට අපි සලකා බලන්ට ඕන මේ ධර්ම චක්‍රය අපේ ජීවිතයට අපි කොහොමද එකතු කරගන්නේ කියලා. දැන් මේ පින්වත් විශාල පිරිසක් අෂ්ඨාංග සීලයක පිහිටා මේ සීල භාවනා කරන්නේ ධර්ම චක්‍රයට එකතු වීමක්.
ඒ වගේම අපගේ සන්තානවල දැන් බුදුගුණ වලින් පිරි තියෙනවා. දහම් ගුණවලින්, සඟ ගුණවලින් අපේ සිත් පිරිලා තියෙනවා. මේ මොහොතේ අපි සැම දෙනාම කරුණාවෙන් පිරිලා ඉන්නවා. මෛත්‍රියෙන් පිරිලා ඉන්නවා. මුදිතාවෙන් උපේක්ෂාවෙන් පිරිලා ඉන්නවා. සොමනස්ස සහගත කුසල් සිතින් අපි පිරිලා. ඥානසම්ප්‍රයුක්ත අසංඛාරික කුසල් සිත්වලින් මේ පින්වතුන් සැම දෙනාම දැන් පිරිලා ඉතිරිලා බුද්ධාලම්බන පී‍්‍රතියෙන් මේ ඉන්නේ. මේ මොහොතේ සැමදෙනාගේම සිතේ පින්වතුනි ධර්ම චක්‍රය තියෙනවා. මොනවද මේ චක්‍රය කියලා අපි සලකා බලන්න ඕන. මේ වෙලාව අපේ සෑම දෙනාගේම සිතේ සම්මා දිට්ඨිය තිබෙනවා, අපි සෑම දෙනාගේම සිත යොමුවී තියෙන්නේ චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය අවබෝධ කර ගන්ට ලැබේවා කියන උතුම් ඤාණ මනසිකාරයෙන්.
මේ වෙලාවෙ අපේ සන්තානයේ සම්මා සංකල්පය තියෙනවා.අපි සැම දෙනාම පතන්නේ දෙව්ලොව මිනිස්ලොව බඹලොව සතර අපාය තුන් ලෝකය ඉක්මවලා අපට ශාන්ත නිවන් ලැබේවා කියන නෙක්ඛම්ම ප්‍රාර්ථනාවෙන්. ඒ වගේම අපි නිරන්තරයෙන් දැන් සැපදායක ඉරියව්වක් මේ පවත්වනවා සේම මුළු ලෝක ධාතුවේ සියලු සත්වයන්ටම මේ ධර්ම සැපය ලැබේවා කියන මෛත්‍රී මනසිකාරයෙන් අපි ඉන්නේ. ඒ වගේම අපි සැම දෙනාම දන්නවා අපේ මේ පිළිවෙත් පිරීමෙන් ජරා, මරණ, දුකින් මිදෙනවා මිදෙනවාමයි.අනික් තුන්ලෝක වාසින්ටත් එසේ මේ ජරා මරණ දුකින් මිදීමට ලැබේවායි යන කාරුණික ප්‍රාර්ථනාවෙන් දැන් අපි ගත කරන බැවින් මේ මොහොතේ අප සැම දෙනාම සම්මා සංකල්පනාවෙන් පිරිලා පවතිනවා.
ඒ වගේම අපි දැන් සම්මා වාචා ගුණාංගයෙන් පිහිටලා ඉන්නේ මේ මොහොතේ අපි මුසාවාදයෙන් පිසුනාවාචයෙන් පරුසාවාචයෙන් සම්පප්‍රලාපයෙන් සර්වප්‍රකාරයෙන්ම වැළකිලා පමණක් නෙමෙයි, අපි බුදුගුණ ගායනා කරනවා, පිරිත් සජ්ඣායනා කරනවා. පින්කම් සංවිධානය කරනවා, මේ හැම මොහොතකම අපේ සන්තානයේ පහළ වන චේතනා සම්මා වාචා, මේ සම්මා වාචා ගුණයෙන් අපි දැන් පිරිලා ඉතිරිලා ඉන්නේ.
ඒ වගේම අපි සම්මා කම්මන්තයෙන් දැන් පරිපූර්ණ වෙලා ඉන්නවා. අපි පාණාතිපාතා, අදින්නාදාන, අබ්‍රහ්මචරියා කියන මේ කායික දුසිරිතයෙන් වැළකිලා මේ මොහොතේ ගත කරනවා. මේ මොහොතේ අපි බුද්ධ වන්දනා කරනවා. අපේ දෑත ඔසවලා වන්දනා කරනවා. දණ නමා නමස්කාර කොට වන්දනා කරනවා. මල් පූජා කරනවා. පහන් පූජා කරනවා. ක්ෂීර පායාස බුද්ධ පූජා කරනවා. බෝධි පූජා කරනවා. වත් පිළිවෙත් කරනවා. මේ හැම කටයුත්තක්ම සඳහා අපි කය වෙහෙසවනවා. ඒ චේතනා සම්මා කම්මන්තය මේ කියන විරති සම්මා කම්මන්ත චේතනා සම්මා කම්මන්ත කියන මේ දෙකෙන්ම අප දැන් පිරිලා ඉතිරිලා ඉන්නවා.
ඒ වගේම දැන් අපේ සන්තානවල සම්මා ආජීවය කියන්නේ මේ මොහොතේ අපේ සිතේ උතුම් ප්‍රසන්න ගතියක් තියෙනවා. මේ කයට කියනවා වෝදාන අපේ සිත ප්‍රසන්නයි. දැන් මේ වෝදාන ගුණයෙන් යුක්ත නිසා අපි දැහැමෙන් ජීවත් වෙනවා. මේ සම්මා ආජීවය ඒ වගේම අපේ සිත්වල මේ මොහොතේ සතර ආකාර වීය¸ සම්පත්තියක් පිහිටලා තියෙනවා. නූපන් අකුසල් නූපදිවා යන විරිය සම්පත්තියෙන් පිහිට ලබා තියෙනවා. ඒ වගේම උපන් අකුසල් ගෙවාලීමේ වීය¸ක් තියෙනවා. නූපන් කුසල් උපදවා ගැනීමේ වීය¸ තියෙනවා. උපන්න කුසල් වැඩි දියුණු කර ගැනීමේ වීය¸ තියෙනවා. සතර ආකාර සම්පත් වීය¸යකින් ගත කරන මේ මොහොතේ අපි සම්මා වායාම මාර්ග අංගයෙහි පිහිටා ජීවත් වෙනවා.
මේ මොහොතේ අපි කය සිහියෙන් හසුරුවනවා. වචනය සිහියෙන් හසුරුවනවා. සිත සිහියෙන් හසුරුවනවා. මේ මොහොතේ අපි සිහියෙන් ධර්මය සැපයක් වින්දනය කරනවා. මේ මොහොතේ අපේ ශ්‍රද්ධාව අපේ කරුණාව අපේ මෛත්‍රියත් අපේ ඥාන මනසිකාරයත් අපට පෙනෙනවා. මේ නිසා අපි මේ මොහොතේ සම්මා සති කියන මාර්ග අංගයෙන් පිරිලා ඉන්නවා. ඒ වගේම අපේ සිතේ මේ මොහොතේ කාමච්ඡන්දයක් නැහැ. ව්‍යාපාදයක් නැහැ. ථීනමිද්ධයක් නැහැ. උද්ධච්ච කුක්කුච්චයක් නැහැ. විචිකිච්චාවක් නැහැ. උප ක්ලේශයක් නැහැ. මේ මොහොතේ අපේ සිත අලෝභ,අදෝෂ. අමෝහ කුසල මූලයන්ගෙන් පිරිලා
අපේ සිත නිසොල්මනේ තැනක දැල්වූ පහන් දැල්ලක් වගේ බොහෝම ශාන්තව දැන් තියෙනවා. මේ මොහොතේ තිබෙන සිතේ තිබෙන තැන්පත් කමට කියනවා සම්මා සමාධි .මේ මාර්ග අංග 8 න් වැඩෙන පිළිවෙතකට යෙදී සිටින මේ මොහොතේ පින්වතුනි! අපි මේ චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කර ගැනීමට කැප වෙච්ච වෙලාවක්. යොමුකළ වෙලාවක් ගතකරන බැවින් අපි මේ මොහොතේ ගත කරන්නේ ධම්ම චක්‍රයක් ඇතුළේ කියලා අප සන්තෝෂ වෙන්න ඕන.
ඊළඟට විශේෂ වශයෙන්ම අපි මෙම චක්‍රය ඇතුළත ගමන් කරන මොහොතක් පාසාම අපට ඇතිවන්නේ සෝවාන් සකෘදාගාමී අනාගාමි අර්හත් කියන මාර්ගඵල ප්‍රතිවේදයට ආසන්න වීමයි. පින්වතුනි, මේ සතර මග සතර ඵලයට ආසන්නවීමෙන් අපි ගතකරන මේ මොහොතේ පමණක් නොවෙයි අපේ ජීවිත මුළුල්ලේම චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධය සඳහාම ගතකරන්නට අපි මේ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රය උපයෝගි කර ගන්නට ඕන. මේ චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මයෙන් දැන් අපට පැහැදිලිවම පෙනෙන කාරණයක් ජාති කියන එක දුකක් නේද? ජරාව කියන එක දුකක් නේද? ව්‍යාධිය, මරණය ඒ වගේම ව්‍යාධියට සම්බන්ධ සෝක, පරිදේව, දුක්ඛ දෝමනස්ස, උපායාස මේවා දුක්ඛ ධර්ම නේද? ඒ වාගේම අපි‍්‍රය සම්ප්‍රයෝග, පි‍්‍රය විප්‍රයෝග ,ඉච්ඡා විඝාත දුක ස්කන්ධ, පරිහරණ දුක මේ කියන සියල්ලම දුක්ඛ සත්‍ය නේද? කියලා අපට දැන් හොඳටම වැටහෙනවා. මේවා අපි එකින් එක මෙනෙහි කර කර නැවත කවදාවත් අමතක නොවන හැටියට මේ දුක්ඛ සත්‍යය වටහා ගන්නට ඕන. සිතේ පිහිටුවා ගන්නට ඕන.
ජාතිය දුකක්. මම ජාතිය ස්වභාවකොට ඇති කෙනෙක්, මම ජාතිය නොඉක්මවූ කෙනෙක්. ඒ නිසා මේ අනිත්‍ය වූ දුක්ඛ වූ අනාත්ම වූ ජාතිය ඉක්මවා මට අජාති නිර්වාණ ධාතුව ලබන්නට වාසනා වේවා ! ජරාව දුකක් මම ජරාවට පත්වන කෙනෙක්. මම ජරාව නොඉක්මවූ කෙනෙක්. මේ අනිත්‍ය වූ අනාත්ම වූ දුක්ඛ සත්‍යය වූ ජරාව ඉක්මවල අජර සංඛ්‍යාත නිවන් සුවය ලබන්නට මට ශක්තිය ලැබේවා! නිතර අධිෂ්ඨාන කරන්ට ව්‍යාධිය දුකක් .ව්‍යාධිය නිරන්තරයෙන් මා වෙත පැමිණෙනවා. මම ව්‍යාධිය නොඉක්මවූ කෙනෙක්. ඒ නිසා මම ලෝකයේ ව්‍යාධිය ඉක්මවා ලබන අව්‍යාධි සංඛ්‍යාත නිර්වාණ ධාතුව ප්‍රත්‍යක්ෂ කරන්නට මට ශක්තිය ලැබේවා කියලා අධිෂ්ඨාන කරන්නට ඕන.
මරණය දුකක් .මරණය මට එනවා මා මරණය නොඉක්මවූ කෙනෙක්. මේ අනිත්‍ය වූ දුක්ඛ වූ අනාත්ම වූ දුකටම හේතුවන්නාවූ මරණය නැති අමරණීය නිර්වාණ ධාතුව අවබෝධ කර ගන්නට මට ශක්තිය ලැබේවා!
අධිෂ්ඨාන කර ගන්ට ඕන. අපි‍්‍රයයන්හා එක්වීම දුකක්.අපි‍්‍රයයන් සමඟ මට එක්වෙන්න සිද්ධ වෙනවා. අපි‍්‍රයයන් හා එක්වීම මා ඉක්මවාද නැහැ. ඒ නිසා මේ අනිත්‍ය වූ දුක්ඛ වූ අනාත්ම වූ අපි‍්‍රය සම්ප්‍රයෝග සංඛ්‍යාත දුක නැති සදාකාලීන වූ සියල්ලෙන් වෙන්වූ නිර්වාණ ධාතුව ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගන්න මට ලැබේවායි අධිෂ්ඨාන කරගන්ට ඕන, පි‍්‍රයයන්ගෙන් වෙන්වීම දුකක්. මට පි‍්‍රයයන්ගෙන් වෙන් වෙන්න සිදුවෙනවා.
පි‍්‍රයයන්ගෙන් වෙන්වීම මම නොඉක්මවූ කෙනෙක්. ඒ නිසා මම පි‍්‍රය විප්‍රයෝග දුක්ඛයන් නැත්තාවූ නිර්වාණ ධාතුවට මට අද අදම පැමිණෙන්ට ලැබේවායි කියලා අධිෂ්ඨාන කරන්නට ඕන. ඉච්ඡා විඝාතය දුකක්. මට ඉච්ඡා විඝාතයට පත්වෙන්න තිබෙනවා.මට ඉච්ඡා විඝාතය දුක නොඉක්මවූ කෙනෙක්. ඒ නිසා මම පි‍්‍රය විප්‍රයෝග දුක්ඛයන් නැත්තාවූ නිර්වාණ ධාතුවට වහාම පැමිණෙන්ට ලැබේවායි කියලා අධිෂ්ඨාන කරන්ට ඕන. පංච උපාදානස්කන්ධයම දුකක්. මා පංච උපාදානස්කන්ධ දුක නොඉක්මවූ කෙනෙක්. මේ පංච උපාදානස්කන්ධ දුක නැති අජරාමර නිර්වාණ ධාතුව මට අද අදම ලැබෙන්ට වාසනා වේවායි අධිෂ්ඨාන කරන්ට ඕන. මේ ජාති ජරා ව්‍යාධි මරණ පංච උපාදානස්කන්ධ දුක්ඛ ධර්මයන් ගෙන දෙන්නේ කාම තණ්හා, භව තණ්හා, විභව තණ්හා, මේ ත්‍රිවිධ වූම තෘෂ්ණාව දුක් උපදවන මූල හේතුව බැවින් නිදාගෙන සිටිද්දිත්, අවදියෙන් සිටිද්දිත්, වාඩිවී සිටිත්දිත්, ඇවිදිමින් සිටිත්දිත් කථාකරමින් සිටිත්දිත් හැම ඉරියව්වකදීම මට මේ කාම තණ්හා, භව තණ්හා, විභව තණ්හා සංඛ්‍යාත සමුදය සත්‍ය ප්‍රහාණය කිරීමේ ශක්තිය ලැබේවායි කියා අධිෂ්ඨාන කරන්ට ඕන. ඒ වගේම මේ දුක්ඛය සමුදය කියන මේ දෙකම ලෞකිකයි. මේ ලෞකික ලෝක ධාතුවෙන් තියෙන්නේ දුක්ඛයත් සමුදයත් කියන ආර්ය සත්‍ය දෙකයි. මේ ආර්ය සත්‍ය දෙකෙන් තොරවුනාවූ නිරෝධ සත්‍ය සංඛ්‍යාත නිර්වාණ ධාතුව මේ කියන ජාතියක් නැති බැවින් ශාන්තයි. ජරාවක් නැති බැවින් නිර්වාණය ශාන්තයි. ව්‍යාධියක් නැති බැවින් නිවන ශාන්තයි. මරණයක් නැති බැවින් නිවන ශාන්තයි. ශෝකයක්, පරිදේවයක්, දුක්ඛයක්, දොමනස්සයක්, උපායාසයක් නැති බැවින් නිවන ශාන්තය. අපි‍්‍රය සම්ප්‍රයෝගයක්, පි‍්‍රය විප්‍රයෝගයක්, ඉච්ඡා විඝාත දුකක් නැති බැවින් පංච උපාදානස්කන්ධ දුක්ඛ බින්දු මාත්‍රයක්වත් නැති බැවින් නිර්වාණ ධාතුව ශාන්තයි. ප්‍රණීතයි. ඒ ශාන්ත වූ ප්‍රණීත වූ අජරාමර වු නිර්වාණ ධාතුව මට අද අදම ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගන්ට මෙහි ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය හේතු වේවායි කියා අපි අධිෂ්ඨාන කරන්ට ඕන.
ඒ වගේම සැම කල්හිම අප අඳින ඇඳුමෙන් වෙන් නොවී සිටිනවා. ඒ වගේම අපි සැම කල්හිම අවදියෙන් සිටින අවස්ථාවේදි සිහි නුවණින් යුක්ත වෙනවා. ඒ වගේම අපට නිරන්තරයෙන්ම මේ චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධයට අතිශයින් උපකාරි වන්නා වු සම්මා දිට්ටිය අපේ සිතින් ඉවත් නොවේවා. සම්මා සංකල්පය. සම්මා වාචා සම්මා කම්මන්ත, සම්මා අජීව, සම්මා වායාම, සම්මා සති, සම්මා සමාධි මේ මාර්ග අංග ධර්ම සැම කල්හිම අපේ සිතේ පහළ වේවා. මේ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ග ගුණයන්ගෙන් අපේ සිත පිරේවා ඉතිරේවා මේ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේම දවස්පතා අපට ගමන් කරන්නට වාසනාව වේවා. ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේ ගමන්කොට රහත් බව, පසේ බුදු බව ලොව්තුරා බුදු බව ලබාගත් නික්ලේශි උතුමාණන් වහන්සේලාගේ ධර්මානුභාව බලයෙන් සැම කල්හිම අපට ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේම ගමන් කරන්න ලැබේවා කියල නිතර ප්‍රාර්ථනා කරන්ට ඕන. මේ චතුරාර්ය සත්‍ය අරමුණු කරගෙන යම් කෙනෙක් නිතර වාසය කරනවා නම් මහා සතිපට්ඨාන සූත්‍රයෙහි වදාළ ධම්මානුපස්සනා භාවනා පහෙන් ආර්ය සත්‍ය විදර්ශනාවට වැටෙනවා . මෙය ආර්ය සත්‍ය විදර්ශනාව. යම් කෙනෙක් සුළු මොහොතක් හරි සිදු කළා නම් එතුමාට ඒකාන්තයෙන් චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධ කර ගැනීමට හේතු වාසනාව සැලසෙනවා. ඒ නිසා මේ උතුම් දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රය මෙනෙහි කරන්නා සේම අපේ ජීවිතාන්තය දක්වා සසර වසනතුරු දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රයට අනුව චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරන්නට අපට සැම කල්හිම මේ කුසලය හේතු වාසනා වේවා කියලා ප්‍රාර්ථනා කරමු.
විශේෂ වශයෙන් මේ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රයේ සඳහන් වන්නා වූ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය භාවිතා කළ යුතු ධර්මයක්. දුක්ඛ ආර්ය සත්‍ය කියන්නේ අවබෝධ කටයුතු දෙයක්. අතට ගත්ත නෙල්ලි ගෙඩියක් පෙරළ පෙරළා බලන්නාක් මෙන් අතේ තිබෙන රේඛා පේළිය මනාව බලන්නාක් මෙන් අතට ගත්ත වීදුරු බෝලයක් හරව හරවා බලන්නාක් මෙන් මේ දුක්ඛ ආර්ය සත්‍ය නිතර නිතර පෙරළ පෙරළා බලන්න ඕන. කනගාටු වෙන්ට නෙමේ. ශෝක වෙන්ට නෙමේ.
තැති ගන්ට නෙමේ, බිය ගන්ට නෙමේ, සත්‍ය අවබෝධ කර ගන්නට, ඒ නිසා අපි නියම සත්‍ය අවබෝධ කර ගන්නට නම් මේ කියන චතුරාර්ය සත්‍ය අතුරෙන් දුක්ඛ ආර්ය සත්‍ය නැවත නැවත පිරිසිඳ අවබෝධ කර ගන්නට ඕන. ඒක පරිඤ්ඤාභිමය.
ඒ වගේම සමුදය ආර්ය සත්‍යය කියන්නේ මේ ප්‍රහාණය කරන්නට ඇති ධර්මයක්. අපේ ඇසින් ,අපේ කනින්, අපේ නහයෙන්, දිවෙන් ,කයින් ,සිතින් ගන්න මේ අරමුණු එකක් එකක් පාසා අපට තෘෂ්ණාව පහළ වෙන්න පුළුවන්. අපි නිරන්තරයෙන් එළඹී සිටි සිහියෙන් ඉන්නව නම් ඒ තෘෂ්ණාවට ඉඩ ලැබෙන්නේ නැත. ඒ නිසා සතිපට්ඨාන භාවනානුයෝගිව මේ තෘෂ්ණාව ප්‍රහාණය කරන උපාය මාර්ගය අනුගමනය කරමින් තෘෂ්ණා සංඛ්‍යාත සමුදය ආර්ය සත්‍යය ප්‍රහාණය කරන්නට නිරන්තරයෙන් අපි උනන්දු වෙන්ට ඕන.
ඒ වගේම නිර්වාණ ධාතුව අපට ත්‍රිලක්ෂණ විදර්ශනා කරන්ට නැහැ. නිර්වාණ ධාතුවේ ඉෂ්ඨකාන්ත මනාප තත්වය නිතර මෙනෙහි කරමින් නිර්වාණය අවබෝධය සඳහා අපේ ධර්ම ඡන්දය පහළ කර ගත යුතු වෙනවා. එක නිර්වාණ ධාතු සංඛ්‍යාත නිරෝධ සත්‍යය, සච්ඡිකිරියා හාසමයෙන් අවබෝධ කටයුතු ධර්මයක්, ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයට හෙවත් දුඛ්ඛ නිරෝධ ගාමිණි ප්‍රතිපදා ආර්ය සත්‍යය භාවෙතව්‍ය ධර්මයයි. අපි නිරන්තරයෙන් ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයෙන් ඉවත් නොවී නිවන් මග ගමන් කරන බැවින් අපට පියවරෙන් පියවර දුක්ඛය අවබෝධ වෙනවා. සමුදය ප්‍රහාණය වෙනවා. නිරෝධ සත්‍ය සංඛ්‍යාත උත්තරීතර නිර්වාණ ධාතුව අවබෝධ වීමට වාසනාව සැලසෙනවා. මුළු තුන් ලෝක ධාතුවම එකම දහම් සුවඳින් සුවඳවත් කොට වදාළ අසංඛෙය්‍ය සත්වයන් නිවන්පුර පිහිටුවා වදාළ දහ අට කෝටියක් බ්‍රහ්මයන් අර්හත්වයේ පිහිටුවා වදාළ ධර්ම චක්‍රවර්තිවූ සර්වඥ සම්මා සම්බුදු රාජණන් වහන්සේගේ බුද්ධ ගුණානුභාවයෙන් සැම කල්හිම අපට මේ ධර්ම චක්‍රයෙන් ඉවත්වෙන්ට නොවී ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේම ගමන් කරමින් ඒ බුදු පසේබුදු මහ රහතන් වහන්සේලා නිවී සැනසී පැමිණ වැඩ වදාළ සතර මඟ ඵල පිළිවෙලින් සිද්ධවන අජරාමර ශාන්ත අමා මහ නිවන් සුව ඒකාන්තයෙන් අත්වේවායි කියා අපි ප්‍රාර්ථනා කරමු.
