නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
කාම අරමුණු ඔස්සේ දුවලා, මුදල් වස්තු පිටුපස දුවල හති වැටුණ, පීඩාවන්ට ගොදුරු වුණු ජනයාට, හිතට කයට විවේකයක් ලබා ගන්නා සුදුසුම ක‍්‍රමය පෙන්වා දුන්නේ අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පමණයි. කායික මානසික විවේකය සඳහා අදටත් නොයෙකුත් දේවල් කරමින්, තව තවත් උගුලේ වැටෙන ජනයාට සැබෑම විසඳුමක් පෙන්වා දුන්නේ අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පමණයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දුන් ක‍්‍රමයෙන්, කෙනෙක් කිසිම අයුරකින් නැවත පීඩාවට පත් වෙන්නේ නෑ. සැබෑ කායික මානසික විවේකයක් සහිතවයි ඔහු නැවත පැමිණෙන්නේ. ඒ විසඳුම තමයි, අප බොහෝ දෙනෙක් දන්නා, නමුත් අඩුවෙන්ම ප්රයෝජනයට ගන්නා, පොහොය දිනවල උපෝසථ ශීලය සමාදන් වීම හා ඊට අනුකූලව දවස පුරා ගත කිරීම.
කාම අරමුණු වලින් තොරව, නෛෂ්කර්මයෙන් යුතුව (නිශ්කාමී) වාසය කරන්නට නම්, හෝටල් ගානේ බඩගාන්නට ඕනේ නෑ. මුදලූත් කාලයත් කැප කරමින් නැති ප‍්‍රශ්න හදාගන්නට ඕන නෑ. විනෝද ගමන් යන්ට ඕන නෑ මුදල් නාස්ති කරගෙන. කිසි වියදමක් නැතිව බලවත් ලෙස කායික මානසික විවේකය ලබා ගන්නට, උපෝසථ දවස ඉතා වටිනා මෙහෙයක් ඉටු කරන බව බොහෝ දෙනෙකුට තවමත් අවබෝධ කරගන්නට බැරිවෙලා. ඒ නිසා තමයි විශ‍්‍රාම ගන්නකම් බලාගෙන ඉන්නේ. දරුවන්ගෙ වැඩ ඉවර වෙනකම් බලාගෙන ඉන්නෙ. කායික මානසික පීඩනයෙන් මිදෙන්න ක‍්‍රමය, සැබෑ විසඳුම අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පෙන්වාදී තිබියදීත්, අඩුම ගානෙ මාසෙකට එක දවසක් මේ කැපවීම කරල සැබෑ උපෝසථ දිනයක් ගත කරන්නට හැකි නම් මොන තරම් අගෙයිද?
හොඳට හිතල බලන්න. නුවණින් සලකලා බලන්න. උපෝසථ දවසට, ඔබ අතින් වචන වැරදිලා සිත් තැවුල් පීඩා ඇතිවෙන්නට විදියක් නෑ. කි‍්‍රයාව වැරදිලා ඔබ අතින් පීඩාවක් ඔබටවත් අනුන්ටවත් ඇතිවෙන්නට විදියක් නෑ. හිත කිළිටි කරන දේ සිතෙන්නෙත් නෑ. ඔබ එදාට වෙහෙසෙන්නේ සිත පිරිසිදු කර ගන්නයි. සිත පිරිසිදු වස්ත‍්‍රයක් වගේ තබා ගන්නයි. හිතත් පිරිසිදුයි. ගතට වෙහෙසකුත් නෑ. හිතට ගලාගෙන එන කෙලෙස් පිරිසිදු කරගන්නට අවස්ථාවක් උදාවෙනවා. මානසික ආතතිය ලිහිල් කර ගන්නට අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. පීඩනයෙන් මිදෙන්නට හැකිවෙනවා. හිතත් ගතත් දෙකම සැහැල්ලූ වෙනකොට ඒ සැහැල්ලූ වූ සිතෙන් මොන තරම් යහපත් දේවල් සිතන්නට ලැබෙනවාද? පිරිසිදු සිතෙන් හිතලා යහපත් වචනම කථා කරන්නට ලැබෙනවා. යහපත් කි‍්‍රයාම සිදු කරන්නට අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. ඒ විතරක්ද? එදාට ධර්මය ඉගෙන ගන්නට අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. දහම් පිළිසඳරේ යෙදෙන්නට ඉඩක් ලැබෙනවා. හිතේ සමාධියක් ඇති කර ගන්නට පුළුවන්. පින වැඩි කර ගන්නට අවස්ථාවක් උදා වෙනවා. සකස් කර ගත්ත වචනයෙන් යුක්තව, සකස් කර ගත් කයින් යුක්තව ඔහුට කුසල් වඩන්නට ඉඩ කඩක් ලැබෙනවා. බලන්න, මේ එක දවසක් තුළ එකතු කරගන්නට ලැබෙන මහා ධන නිධානය, වටිනාකම, මුදල් දහස් ගාණක් වියදම් කරලා යන විනෝද ගමනකින් ලැබෙනවාද? කන්දක් නැග්ගට ලැබෙනවාද? හෝටලයකට ගිහින් සති අග සාද පැවැත්තුවාට ලැබෙනවාද? යහළුවො එකතු කරගෙන ‘‘සාද නාද’’ පැවැත්වූවට ලැබෙනවාද? බලන්න, අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පෙන්වා දුන්, මෙවැනි උපක‍්‍රමයක්, කායික මානසික විවේකය උදෙසා, වෙනත් කිසිම ආගමක හෝ දර්ශනයක හෝ ඉදිරිපත් කර නෑ. ඔබ මොන තරම් වාසනාවන්තද? බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දුන් ඒ මග අනුගමනය කරන්නෙක් බවට පත්වෙනවා නම්?
උපෝසථය අගය කළ ශක‍්‍ර දෙවියෝ________________
බුදුරජාණන් වහන්සේ ශ‍්‍රාවකයින්ට උපදෙස් දුන්නේ අඩුම වශයෙන් මාසෙකට දින හතරක් උපෝසථය සමාදන් වන ලෙසටයි. පසළොස්වක දවසෙත්, මාසෙ පෝය දවසෙත්, අව අටවක දවසෙත්, පුර අටවක දවසෙත් උපෝසථය සමාදන් වීමට බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් ශ‍්‍රාවකයන්ට අනුශාසනා කොට වදාළා. ඉස්සර කාලෙ බෞද්ධ ජනතාව හතරපෝයට නොවැරදීම විහාරස්ථානවලට එකතු වෙලා දවසේ පැය 24 පුරාවටම උපෝසථය සමාදන් වෙලා කාලය ගත කළා. අද කාලේ බෞද්ධයන්ට අඩුම ගානෙ පසළොස්වක දවසටවත් උපෝසථය සමාදන් වෙන්න කාලය හොයා ගන්න අමාරුයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ සිල්වත්ව ගත කරන එක මොන තරම් ඇගයීමට ලක් කළාද?
යෝ චෙ වස්සසතං ජීවේ
දුස්සීලෝ අසමාහිතෝ
ඒකාහං ජීවිතං සෙය්‍යෝ
සීල වන්තස්ස ඣායිනෝ
‘‘දුශ්ශීලයෙක් විදියට, එකඟ වූ සිත් නැත්තෙක් විදිහට අවුරුදු සීයක් ජීවත් වෙනවට වඩා,
සිල්වතෙක් විදිහට එක දවසක් ජීවත් වෙන එක ශ්‍රේෂ්ඨයි’’
(සහස්ස වර්ගය – ධම්ම පදය)
දවසක් තව්තිසා දෙව්ලොව දෙවියන්ට සිල් සමාදන් වීමේ අගය පහදා දුන්නා දෙදෙව් ලොවට අධිපති ශක‍්‍ර දේවේන්ද්‍රයා විසින්,
චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං – යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී
පාටිහාරියපක්ඛං ච – අට්ඨංගසුසමාහිතං
උපෝසථං උපවසෙය්‍ය – යො පස්ස මාදිසො නරෝ ’ති
‘‘යම් කෙනෙක් මං වගේ වෙන්ට කැමති නම් (ශක‍්‍ර දේවේන්ද්‍රයා වගේ), ඔහු මාසෙ පෝය දවසටත් (චාතුද්දසිං) පසළොස්වක දවසටත් (පඤ්චදසිං) පක්‍ෂයෙහි අටවක දවසටත් (පක්ඛස්ස අට්ඨමී) පාටිහාර්ය දවසෙදිත්
(පාටිහාරියපක්ඛං ච) විශේෂයෙන් යොදා ගත් සිල් දවසකදී අංග අටකින් යුක්ත උපෝසථය සමාදන් වෙන්ට ඕනේ’’
(3.1.4.8 උපෝසථ සූත‍්‍රය – අංගුත්තර නිකාය- 01)
උපෝසථ සීලයේ ආනිශංස වටහා දුන් ශාස්තෘන් වහන්සේ__
එදා පොහොය දවසක්. උපෝසථ දවසක්. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ශාක්‍ය ජනපදයේ කපිලවස්තු පුරයේ පිහිටි නිග්‍රෝධාරාමයේ තමයි එදා වැඩ වාසය කළේ. ඒ පොහොය දවසේ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේව මුණ ගැහෙන්ට ශාක්‍ය වංශික පිරිසක් පැමිණියා. ඒ පිරිසත් බුදුරජාණන් වහන්සේත් අතර ඇතිවූ මෙම සංවාදය උපෝසථයේ අගය වටහාගැනීමට කදිම උදාහරණයක්.
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔබලා උපෝසථ ශිලය සමාදන් වෙලා ආරක්ෂා කරනවද?
(අපි නු ඛෝ තුම්හේ සක්‍යා අට්ඨංගසමන්නාගතං උපෝසථං උපවසථා’ති?)’’
‘‘ස්වාමීනී භාග්‍යවතුන් වහන්ස, අපට උපෝසථ ශීලය ආරක්ෂා කරගන්නට අවස්ථාවක් ලැබුණෙ නැහැනෙ. ගෙවල් දොරවල්වල, අඹුදරුවන්ගෙ වැඩ කටයුතු හින්ද, අපට මේ උපෝසථය රැක ගන්න අවස්ථාවක් ලැබෙන්නෙ බොහොම කළාතුරකින්නෙ.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔබලා මේ ශෝකයෙන් පිරුණු, මරණ බියෙන් පිරුණු මේ ජීවිත ගත කරමින්, කිසිම දවසක අංග අටකින් යුක්ත උපෝසථ ශීලය සමාදන් වෙලා එය ආරක්ෂා කරන්නේ නැතිනම්, එය ඔබට විශාල පාඩුවක්. එය ඔබට විශාල අලාභයක්මයි. නපුරක්මයි. පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔබලා මේ ගැන හිතන්නේ කුමක්ද? යම් කෙනෙක් ධාර්මිකව යම් රැකියාවක් කරලා දිනක වැටුප විදිහට කහවණු භාගයක් ලබනවා නම්, ඔහු දක්ෂ පුරුෂයෙක් කියලා, උට්ඨානවීර්යයෙන් යුක්ත පුරුෂයෙක් කියලා ඔබලා කියනවාද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඒක එහෙම තමයි. ඔහුට එය ලොකු වැටුපක්. ඔහු දක්ෂ කෙනෙක්. (ඒ කාලෙ හැටියට කහවණු භාගයක් කියන්නෙ ලොකු වැටුපක්)’’
‘‘හොඳයි, පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔහු දවසක් රැකියාව කරලා කහවණුවක් ලබනවා නම්, ඔහු දක්ෂ පුද්ගලයෙක්ද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔහුට ඒක ලොකු වැටුපක්. ඔහු දක්ෂ කෙනෙක්.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, එහෙම නම් ඔහු දවසක් රැකියාව කරලා කහවණු දෙකක්.. කහවණු තුනක්.. කහවණු පහක්.. කහවණු දහයක්..කහවණු විස්සක්.. කහවණු පනහක්.. කහවණු සියයක්.. කහවණු දහසක්.. කහවණු දසදහසක්.. ආදී වශයෙන් උපයන්නේ නම්, ඔහු දක්ෂ පුද්ගලයෙක් කියලා ඔබලා හිතනවාද?
‘‘ස්වාමීනී භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඒ වැටුප නම් බොහොම ලොකු එකක්. ඔහු දක්ෂ පුද්ගලයෙක්.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔහු දවසක් රැකියාව කරලා කහවණු ලක්‍ෂයක් උපයා ගත්තොත් ඒක ලොකු වැටුපක් නේද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, දවසක වැටුප විදියට කහවණු ලක්‍ෂයක් ගන්නවානම්, එයා මහා ධනයකට හිමිකාරයෙක් වෙනවා.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔහු දවසට කහවණු ලක්‍ෂය ගානේ උපයමින් අවුරුදු 100ක් රැකියාව කළොත් එයා කොයි තරම් ධනයක් උපයා ගනියිද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔහු කියන්න බැරි තරම් මහා ධනස්කන්ධයකට හිමිකාරයෙක් වෙනවා.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඔබලා මේ ගැන හිතන්නේ කුමක්ද? ඒ පුද්ගලයා අර මහා ධනස්කන්ධය හේතු කොට ගෙන, එක දවසක් හෝ එක රාති‍්‍රයක් හෝ හිතේ සංතෝසයෙන් වාසය කරයිද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, එහෙම වෙන්නෙ නෑ.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, ඒකට හේතුව කුමක්ද?’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ කාමයන් සියල්ල අනිත්‍යයි. ඉතා පහත් තූච්ඡුයි. ඒ නිසයි.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, එහෙම නම් ඔබ දැන ගන්න. මාගේ ශ‍්‍රාවකයෙක් අප‍්‍රමාදීව, කෙලෙස් තවන වීරිය ඇතිව, මා විසින් අනුශාසනා කරන පරිදි අවුරුදු දහයක් වාසය කරනවා නම්, ඔහු අවුරුදු සිය ගණනක්, අවුරුදු දහස් ගණනාවක්, අවුරුදු ලක්ෂ ගණනාවක්, ඒකාන්ත සැපයෙන් වාසය කරනවා. ඒ වාගේම සකදාගාමී හෝ අනාගාමී හෝ අඩුම තරමින් සෝවාන් ඵලයට හෝ පත්වෙන්නටත් පුළුවන්.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, අවුරුදු දහයක් නෙමේ. අවුරුදු පහක්.. අවුරුදු එකක්.. මාස පහක්.. එක දවසක්.. මාගේ අනුශාසනයට අනුව වාසය කරයි නම්, ඔහු හැමදාම හිතේ සතුටෙන් වාසය කරන්නෙ.’’
‘‘පින්වත් ශාක්‍යවරුනි, එහෙව් එකේ ඔබ මේ ශෝකයෙන් පිරුණු, මරණ බියෙන් යුක්ත වූ මේ ජීවිතයේ කිසිදවසක් අංග අටකින් යුක්ත උපෝසථය සමාදන් වෙලා වාසය කරන්නේ නැත්නම්, ඒ ඔබට මහත් අලාභයක්මයි. මහත් නපුරක්මයි ශාක්‍යවරුනි, අර පුද්ගලයා විසින් උපයාගන්නා ඔක්කෝම ධනයට වඩා වටිනවා, ඔබලා එක දවසක් අෂ්ටාංග උපෝසථශීලය සමාදන් වෙලා උපයා ගන්නා දේ.’’
‘‘ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, අපි දැනගෙන හිටියෙ නෑ උපෝසථ ශීලයේ මේ තරම් ආනිශංස තියෙනවා කියලා. අපි අද ඉඳලා පුළුවන් තරම්, උපෝසථ ශීලය ආරක්ෂා කරනවා. (ඒතේ මයං භන්තේ අජ්ජතග්ගේ අට්ඨංගසමන්නාගතං උපෝසථං උපවසිස්සාමාති)
(සකක්‍ය සූත්‍ය – අක්කොස වර්ගය අංගුත්තර නිකාය – 06)
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
