නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ගම්පහ සිරිසීවලී හිමි
වේළුවනාරාමය, කන්නිමහර, වතුරුගම
සත්‍යාවබෝධයේදී අනුගමනය කරන ප්‍රතිපදාවේ බොහෝ තේරුම්ගත යුතු කරුණු ඇත.'ප්‍රඥව' යනු මානසික සංවර්ධනයේ ඉහලම අවස්‌ථාවයි. අතිපාරිශුද්ධ වූ ලෝකෝත්තර ශ්‍රී සද්ධර්මය නිවැරදිව අවබෝධ කර ගැනීමෙන්මයි ඒ අවස්‌ථාව උදාවනුයේ. ඒ නිසා ශාන්තිනායක ගෞතමයාණන් වහන්සේ වදාරනුයේ (-
''තුම්හෙහි කිච්චං ආතප්පං -අක්‌ඛාතාරෝ තථාගත' යනුවෙනි. අප විසින් මඟ වැඩිය යුතුය. මාර්ග උපදේශකත්වය උන්වහන්සේ දෙනු ඇත. විශ්වාසයෙන් සත්‍ය අවබෝධ නොවනු ඇත. ඇදහීමේන් සත්‍ය අවබෝධ නොවේ. පොතපතින් සත්‍ය අවබෝධ නොවේ. ත්‍රිපිටකය කටපාඩම් වූ පමණින් සත්‍ය අවබෝධ නොවේ.
ත්‍රිපිටකයේ සඳහන් වී ඇත්තේ අනුගමනය කළ යුතු ප්‍රතිපදාවකි. එය ඇසීමෙන් ප්‍රතිවේධය නොලැබෙනු ඇත. සම්බුද්ධ දේශනාව ග්‍රන්ථධුරය, විදර්ශනා ධුරය යනුවෙන් දෙකොටසකි. ග්‍රන්ථ ධුරයෙන් උපදේශනයත්, ප්‍රතිවේධය සඳහා විදර්ශනා ධුරයත් භාවිත කළ යුතුය. එයින් කරනුයේ මන අවදිමත් කර නිවීම සඳහා යොමු කිරීමයි.
මනසින් අවබෝධ කරගත් ධර්මය තවත් මනසකට සම්ප්‍රේෂණය කළ නොහැක. දහම් දෙසනුයේ ශ්‍රාවකයා සත්‍ය දෙසට නැඹුරු කිරීමටය. සුතවත් ආර්ය ශ්‍රාවකයාගේ මන අවදිමත් කිරීම සඳහාය. සම්මාදිට්‌ඨිය ඇතිකිරීම සඳහා අනුබල දීමටයි. ඒ සඳහා උපාය මාර්ගයක්‌ පමණි. ඒ නිසා ශාන්ති නායකයාණන් වහන්සේට 'ඥානය' ලබාදීමට නොහැක. තුන් පිටකයේ අන්තර්ගත වන්නේ වාර්තාකරණයන්ය. ප්‍රකාශනයි. උපමා උපමේය සංකේත මගින් ධර්මය විවරණය කර දීමයි. එමගින් කරනුයේ උපක්‍රම භාවිතාව සඳහා ශ්‍රාවකයා යොමු කිරීමයි. තුන් පිටකය කටපාඩම් කළත් ත්‍රිපිටකාචාර්ය වුණත් ප්‍රතිවේදයක්‌ නොමැත. උපාය මාර්ග මගින් ලබන ප්‍රතිපදාවකින්මයි, ඥන සම්භවය සිදු වන්නේ.
මේ බව වඩාත් පැහැදිලි කර දෙන ධර්ම විවරණයකි, ම.න. චන්කි සූත්‍රය. සත්‍ය ගවේෂී ආර්ය ශ්‍රාවකයා මුළාවෙන් අත්මිදීම සඳහා චිත්ත පාරිශුද්ධිය බලාපොරොත්තුවෙන් ශාස්‌තෘන් වෙත(
- සද්ධාජාතො උපසංකමති - සද්ධාවෙන් සමීපයට පැමිණේ.
- උපසංකමන්තො පයිරුපාසති - එළඹ ඇසුරු කරයි.
- පයිරු පාසන්තො සොතං ඕදහති - ඇසුරු කරමින් සවනත යොමු කරයි.
- ඕහිත සොතො ධම්මං සුනාති - යොමුවූ කන් ඇතිව සිහියෙන් ධර්මය අසයි.
- සුත්වා ධම්මං ධාරේති - අසාගත් ධර්මය දරාගනී.
- ධතානං ධම්මානං අත්ථං උප පරික්‌ඛති - දරාගත් දැනගත් දහම අර්ථය හොඳින් පරීක්‌ෂා කර බලයි. විමසා බලයි.
- අත්ථං උප්පරික්‌ඛතො ධම්ම නිඡ්Cධානං ධම්මන්ති - අර්ථය සමාලෝචනයෙන්, පිරික්‌සීමෙන් ධර්මය වටහා ගනී.
- ධම්ම නිඡ්Cධානක්‌ඛන්තියා සති ඡන්දො ජායති á උස්‌සහති - ධර්මය වැටහෙන්න වැටහෙන්න දහමේ කැමැත්ත ඇතිවේ. උත්සාවන්ත වේ. ප්‍රමුදිත වේ.
- උස්‌සහිFවා තුලෙති - ධර්ම මාර්ගයේ ගමන් කිරීමෙන් ප්‍රතිපදාවේ යෙදීමෙන් ආධ්‍යාත්මික ගුණාත්මක භාවයේ ප්‍රගතිය කිරා මැන බලයි. සමාලෝචනය කරයි. මේ සූත්‍ර දේශනාවේ ඉහත දැක්‌වූ පාඨයන් දහම් ඇස ලබාගැනීමේදී යෝගවචරයාගේ පූර්ව කෘත්‍ය වශයෙන් දැක්‌විය හැක. ප්‍රතිවේධය සඳහා අවශ්‍ය පසුබිම සකසා ගැනීමයි.
- තුලයිත්වා පදහති පහිතත්තො සමානො කායෙනෙච්ව පරම සච්චං සච්äකරොති. පඤ්Æය ච නං අතිවිඡ්Cධ පස්‌සතිá
ප්‍රතිපදාවේ යෙදීමෙන්, සත්තිස්‌ බෝධි පාක්‌ෂික ධර්ම වැඩීමෙන් පධන් වීර්යයෙන් යුක්‌ත වූයේ නිවනට යොමු වූ සිත් ඇත්තේ සත්‍ය අවබෝධ කරගනී. ප්‍රඥව පහල වේ.
- එත්තාවතා ඛෝ භාරද්වාජ, සච්චානුබොධොහොති - භාරද්වාජයෙනි, මෙපමණකින් ශ්‍රාවකයා ධර්මය අවබෝධ කරගනී. දහම් ඇස ලබා ගනී.
- එත්තාවතා සච්චානු මනු බුඡ්Cධති. මෙතකින්ම සත්‍ය අවබෝධ කරයි කියනු ලැබේ.
එත්තාවතා ච මයං සච්චානුබොධං පඤ්ඤාපේමි - මෙපමණකින් මම ඔහුට සත්‍ය අවබෝධ ඇතිවූ බවට ප්‍රතිඥ දෙමි.
න ෙFවව තාව සච්චානුපත්ති හොතිති - මේ ක්‍රමවේදය පරිපූර්ණ නොවූයේ නම් සත්‍යාවබෝධය වූයේ යෑයි නොපනවමි.
ම.නි. අලගද්දූපම සූත්‍රයේ මෙසේ සඳහන් වේ.
'මයා ධමෙමා දෙසිකො නිත්ථරනත්ථාය - නො ගහනත්ථාය. කුල්ලුපමං වො භික්‌ඛවේ. ධම්මං දෙසිතං අජානතෙනකෙහි ධම්මාපි වො පහාතබ්බා පගෙව අධමෙමා'
මහණෙනි, මාවිසින් දේශිත දහම පහුරකට උපමා කරමි. පහුරෙන් ගඟ තරණය කරන්න. ඕඝය තරණය කරන්න. සසර ඕඝයෙන් එතෙර වෙන්න. ධර්මය ළඟ තබාගෙන මගේ කර ගැනීමට නොවේ. ධර්මය නම් වූ පහුර උපකාරී කරගෙන තරණය කර එයද අත්හරින්න. එනම් ධර්මයත් අත්හරින්න. පළමුව අසත් ධර්මය අත්හරින්න.
උතුම් බෝධිසත්ව ගුණෝපේත මනුෂ්‍යයන් වශයෙන් උපන් අපට උතුම් බුද්ධෝත්පාද කාලයක් ලැබී ඇත. ධර්මය පුංජයක්‌ බවට තමාගේ ජීවිතය පත්කර ගත යුතුය. මහ මෛත්‍රියෙන් මහා කරුණාවෙන් මහා මුනීන්ද්‍රයාණන් වහන්සේ අප වෙත ධර්මය සන්නිවේදනය කරන්නේ සසර ඕඝයේ මහා භයානක ස්‌වභාවය අවබෝධ කරගෙන එයින් අත්මිදීමටයි. විශේෂයෙන් පුහුදුන් මානසිකත්වය ඇති සාමාන්‍ය පෘථග්ජනයාට එහි යථාර්ථය නොතේරෙන බැවිනි.
අප සසර ගමන තව තවත් දුරට යැමට හේතු කාරක වන පිං දහම් කරමින් ආමිෂයට මුල්තැන දෙමින් වටිනා කාලය කනවා. එසේ කරමින් මේ දානාදී පිංවලින් නිවන් ලැබේවායි ප්‍රාර්ථනා කරනවා. එසේම මතු මනාවූ අනාගතයේ පහළවන්නා වූ සැමටම මෛත්‍රි වූ මෛත්‍රී බුදුපියාණන් වහන්සේ විසින් මධුර මනෝහර කොට වදාරනු ලබන පළමුවැනි දහම් දෙසුමේදී (ධම්මචක්‌ක පවත්තන සූත්‍ර දේශනාව අවසානයේදී) මාර්ගඵල අවබෝධයෙන් සසර දුක නැතිවී නිවන් දකිත්වායි ප්‍රාර්ථනා කරයි.
දැන් පහළ වී ඇති මේ බුද්ධෝත්පාද කාලයේදී අප ගෞතම ශාක්‍ය මුනීන්ද්‍රයාණන් වහන්සේ විසින් දේශිත ධම්මචක්‌ක පවත්වන සූත්‍රයමයි මතු අනාගතයේ පහළවන මෛත්‍රී ශාක්‍ය මුනීන්ද්‍රයාණන් වහන්සේත් දේශනා කරන්නේ. ගෞතම ශාක්‍යමුනි දේශනාව තවමත් ජීවමානයි. ඒ පිවිතුරු දහම අද අවබෝධ කරගන්න බැරි නම් අමුතු හැකියාවක්‌ අමුතු දක්‌ෂතාවක්‌ මතු අනාගතයේ කෙසේ නම් ඇතිවේද? ඔබ ඔබේ හැකියාව අවතක්‌සේරු කර ඇත. නැවත මේ උත්තම අවස්‌ථාව කිසිදා කෙසේ නම් ලැබේදැයි කිසිවකුට කිව නොහැක. ප්‍රාර්ථනා කරන පලියට ලැබෙන්නේ නැත.
උතුම් මනුෂ්‍යාත්මභාවය ජීවමානයි. උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ජීවමානයි. ක්‌ෂණ සම්පත්තිය ජීවමානයි. ගෞතම බුද්ධ ශාසනය ජීවමානයි. මහා කුසල සම්භාරයක්‌ ඇතිව උපත ලැබූ ඔබ ආර්ය භූමියේ උපත ලබා සම්බුද්ධ ශාසනයේ ස්‌ථාවර ආර්ය භාවයට පත්ව නිවන් දැක සසරින් එතෙරවීමට උත්සාහ වන්න.
හැම මොහොතකම ගෙවී යන්නේ ඔබේ උතුම් මනුෂ්‍යාත්ම භාවයේ ජීවන කාලයයි. හැම මොහොතකම ගෙවී යන්නේ කවදා කෙසේ නම් පහළ වේ යෑයි සිතාගත නොහැකි උතුම් බුද්ධෝත්පාද කාලයයි. හැම මොහොතක ගෙවී යන්නේ සද්ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමට හැකියාව ඇති ඔබේ මානසික ශක්‌තියයි. ඔබට ඔබේ පිළිසරණවත් නැති වන මොහොත ඉතා ළඟය. 'ධම්මො හවේ රක්‌ඛති ධම්මචාරි' ධර්මාවබෝධය තුළින් ඔබට රැකවරණය ලැබෙනු ඇත. ධර්මයේ හැසිරෙන්නට ධර්මය පිහිටවනු ඒකාන්තය.
තවම අප ධර්මයේ පහුරට නැඟ නැත. ධර්මයේ පහුර කර තියාගෙන ඇත. එයට පුද පූජා පවත්වමින් සිටී. දහම් පද ගීතවත්ව ගායනා කරමින් වැඳ වැටෙමින් සිටී. ආමිෂ පූජාවෙන් චිත්ත පාරිශුද්ධත්වය ඇතිවී සත්‍යාවබෝධය නොවනු ඇත. 'මම' නමැත්තා පෙරටුවේ තබාගෙන ඔහුට සුත මුදිත අනාගතයක්‌ ඇතිකරදීමේ අභිලාෂයෙන් භව තණ්‌හාවෙන් පින්දහම් කරයි. සසර ගමනට පින අවශ්‍යයි. බුදුදහමේ බුද්ධිමත් ප්‍රතිපදාව වනුයේ සසර ගමන නතරකිරීමේ ප්‍රතිපත්ති පූජාවයි. ආමිෂය තමාට පුදා ගැනීමක්‌ පමණි. බුදුන්ට පිදීමක්‌ නොවේ.
කුසල කර්ම හෝ අකුසල කර්ම භව නිරෝධය සඳහා කිසිසේත් පාදක නොවේ. එමගින් භව ගමන දික්‌ කරයි. ඡේතවනාරාමය පූජා කළ මුළු ජීවිත කාලයම දානාදී පින් දහම් කළ අනේපිඬු සිටුතුමාට සෝවාන් වීමට හැකියාව ඇතිවූ නමුත් රහත්භාවය සඳහා හේතු කාරණා නොවීය.
අසූහාර දහසක්‌ වෙහෙර, විහාර කළ තම එකම දුව - පුතා සසුනට පූජා කළ ධර්මාශෝක රජතුමාට භව නිරෝධය සඳහා පින උපනිශ්‍රය නොවිණි. අසදෘෂ මහදන් දුන් කොසොල් මහ රජතුමාටත් කෝසල මල්ලිකා දේවියටත් පිනෙන් අඩුවක්‌ තිබුණේද? ඒ පිංකම්වලින් භව නිරෝධය කරගත නොහැකි විය. අංගුලිමාල මහසොරා දහස්‌ ගණන් මිනිසුන් මැරුවත් ඒ පාපකර්මය මහරහත්භාවය ලැබීමට කිසිසේත් බාධා නොවිණි. පිං දහම් කාමාවචරයි. භවගාමී බවට අදාළයි. අභ්‍යන්තර චිත්ත පාරිශුද්ධිය සඳහා කිසිසේත් අදාළ නොවේ.
කිසිම ප්‍රාර්ථනාවක්‌ නොමැතිව කිසියම් හෝ අනාගත අපේක්‌ෂාවක්‌ නොමැතිව සියල්ලම අත්හැරීම කළ යුතුය. ඒ ලෝක ධර්මයන්ගෙන් නිදහස්‌ වීම සඳහායි.
- නිදහස්‌ විය යුත්තේ කොතනින්ද? ලෝකයෙන්
- නිදහස්‌ විය යුත්තේ කාගෙන්ද - මගෙන්
නිදහස්‌ විය හැක්‌කේa කෙසේද? - ප්‍රතිපදාවෙන්
නිදහස්‌ වීම සඳහා යායුතු මඟ කුමක්‌ද? අරිඅටමග
නිදහස්‌ විය යුත්තේ කුමකින්ද? අවිද්‍යාවෙන්
නිදහස්‌ වීමට නොකළ යුත්තේ කුමක්‌ද? කර්ම රැස්‌කිරීමයි.
'යෝ පන භික්‌ඛු ධම්මානු ධම්ම පටිපන්නෝ විහරති. සාමීචිපටිපන්නෝ විහරති. අනුධම්මචාරි, සො තථාගතා නං සක්‌කාරොතිá ගරු කරොති( මානේති ( පූඡේතිá පරමාය පූජාය පටිපත්ති පූජාය'
''යම් භික්‌ෂුවක්‌ සද්ධර්මයට අනුගතව ජීවත්වන්නේ නම් දැහැමි කතාබහෙන් යුක්තනම් බුද්ධාදී උතුමන්ගේ දොaෂ දර්ශනයට ලක්‌ නොවන සියලු දුශ්චරිතයන්ගෙන් මිදුණු ජීවිත ගත කරන්නෝ තථාගතයාණන් වහන්සේට සත්කාර කරන්නෝ වෙති. තථාගතයාණන් වහන්සේට ගරු කරන්නෝ වෙති. මානන්‍ය කරන්නෝ වෙති. උතුම්ම පූජාව වන්නේ ප්‍රතිපත්ති පූජාවයි.
ඉහත දැක්‌වූ දැහැමි කරුණුවලට අනුගතව ඔබ ජීවත්වන්නේ නම් මුළු දවස පුරාම තථාගතයාණන් වහන්සේට පූජෝපහාර පවත්වන උතුමෙක්‌ වේ. මෙහිදී ආමිෂ පූජාව ගැන කිසිදු සඳහනක්‌ නැත. කර්ම රැස්‌කිරීම ආමිෂයයි. කර්ම ක්‌ෂය කිරීම ප්‍රතිපත්තියයි. ආමිෂය තමාට පූජා කිරීමකි. ප්‍රතිපත්තිය බුදුන්ට පූජා කිරීමකි.
'නහී මයිහං මාලා ගන්ධාදී හි පූජංකරොන්තා. මම පූජං කරොන්ති නාම ධම්මානු ධම්මං පරිපඡ්ජන්තා. එවපන මං පූජෙන්ති නාම' (ධම්ම පදට්‌ඨ කතා).
මල් ගඳ විලවුන් මගින් කෙරෙන පිදීම බුද්ධ පූජාවක්‌ නොවේ. ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් ධර්මානුකූලව හැසිරීමම බුදුපියාණන් වහන්සේට කරන බුද්ධ පූජාව වන්නේය.
මිනිසුන් මුළු ජීවිත කාලයම දිවා රාත්‍රී නොමැතිව කති, බොති, නටති, ගී ගයති, ප්‍රීති වෙති, රැස්‌කරති, රකිති, බෙදා ගනිති, රැකියා කරති, හම්බ කරති, වෙහෙසෙති, පොහොසත් වෙති, දුප්පත් වෙති, නඩුත් කියති. මරණයේ දොරටුව ළඟට පැමිණි විට පෙර සූදානම් නැති නිසා හඬති, වැළපෙති, සෝක කරති, භීතියට පත්වෙති, අසරණ වෙති. එමෙන්ම මහා ධන සම්පත් භෞතික ගේ දොර, ඉඩකඩම්, යාන-වාහන, ස්‌වාමි-භාර්යා, දූ-දරුවන්, මනාප දෑ 'බෑ' කියද්දී අතහැර දමා මහත් සේ අසරණ වෙලා නොපෙනෙන, නොදැකපු, සිහිනයකින් වත් නොදත් මහා භයානක ව්‍යසනයන්ගෙන් යුත් තැනකට සමහරවිට ඇද දමනු ඇත. ඒ සියල්ලටම වගකිව යුත්තා තමාගේ චරියාවයි.
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
