නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
පූජ්‍ය වැල්ලවායේ සුමනබෝධි හිමි
'සාගාරා අනගාරා ච උභෝ අඤ්ඤොaඤ්ඤ නිස්‌සිතා ආරාධයන්ති සද්ධම්මං යෝගක්‌ෙ€මං අනුත්තරංණී' ගිහියෝද පැවිද්දෝ ද යන උභය පාර්ශවයෝ එකිනෙකාගේ සහයෝගයෙන් අනුත්තර වූ යෝගක්‌ෂේම වූ නිර්වාණය සපුරා ගනී. එනම් ගිහි පින්වතුන් සිව්පසය සැපයීම හරහා පැවිදි උතුමන්ට පිළිවෙත් මගෙහි ගමන් කිරීමට සහයෝගය දක්‌වයි. පැවිදි උතුමන් ධර්ම මාර්ගය පෙන්වීම තුලින් ගිහියාට අනුග්‍රහ කරයි.
ගිහියාට කෙසේ ධර්ම දානයෙන් අනුග්‍රහ කළ යුතුද? ගිහි පැවිදි යුතුකම් දැක්‌වෙන්නේ ඒ උදෙසාය. පැවිද්දා විසින් 'පාපා නිවාරෙන්ති, කල්‍යාන නිවේසෙන්ති, කල්‍යානමනසා අනුකම්පන්ති, අස්‌සුතං සාවෙන්ති, සුතං පරියෝදපෙන්ති, සග්ගස්‌ස මග්ගං ආචික්‌ඛන්ති' යනුවෙන් දක්‌වන ලද අකාරයන්ට අනුව කටයුතු කළ යුතුය.
චීවර පිණ්‌ඩපාත සේනාසන ගිලානප්‍රත්‍ය, යන සිව් පසය සපයන ගිහියාගේ ඒ ප්‍රත්‍ය දානය මහත්ඵල මහානිසංස වීමට පිළිපැදිය යුතු අකාරය පසුගිය ලිපිය මගින් පෙන්විමු. පැවිද්දා එසේ මනාව පිළිපැදීම තුලින් ගිහියාට පරලෝකය පිණිස අනුග්‍රහ කරන ලද්දේ වෙයි. ඒ ඔහුට මේ ලෝකය පිණිස අනුග්‍රහ කිරීමට හා මතු මතු දියුණුව පිණිස ධර්මය දේශනා කළ යුතුය. එහිදී දාන කථා, සීල කථා, ස්‌වර්ග කථා, කාමයන්ගේ ආදීනව, ඕලාරික බව, කෙලෙසෙන බව, නෙක්‌ඛම්මයෙහි ආනිසංස සහ අවසන චතු සත්‍ය, ලෙසින් වූ පිළිවෙල කතාවක්‌ විය යුතුය. ඒ දේශනාවද එම ප්‍රත්‍ය දායකයා කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් කළ යුතු දේශනාවකි. නොමැතිව මිත්‍යා ආජීවය තුලින් කරනු ලබන ගුණ වර්ණනා ධර්ම දේශනා ගණයට නොයයි. එබඳු ක්‍රියා තථාගත ගර්හාවට ලක්‌වූ හීන ක්‍රියා වේ. ඒවායින් වැලකීම තමාගේ සීලාදී ගුණ දියුණුව පිණිස බව පැවිද්දා දැඩිව සිතෙහි දරාගෙන කටයුතු කළ යුතුය.
එහිදී දානයක්‌ මහත්ඵල මහානිසංස වීමට බලපාන ප්‍රධාන කරුණු වන දායකයාගේ ගුණ සම්පත්තිය, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගේ ගුණ සම්පත්තිය හා දාන වස්‌තුවේ ධාර්මික භාවය යන දක්‌ණා විසුද්ධීන් ඔස්‌සේ දේශනාව ගෙනයාම සාර්ථක ක්‍රමයකි. එතුලින් දායකයාට කරුණු කාරණා රාශියක්‌ දැනගැනීමේ මහඟු අවස්‌ථාව විවර වේ. එතුලින් දානමය පුණ්‍ය කර්මය නිවැරදිව සිදුකර ගැනීමටත් ඒ හරහා නිවන් මග විවර කරගැනීමටත් හැකියාව ලැබෙන්නේය.
සීලය වනාහි සෑම සියලු දෙන තුළ ඒකාන්තව පැවතිය යුත්තකි. 'සීලං කිරේව කල්‍යානං සීලං ලෝකේ අනුත්තරං' සීලයම යහපත් වෙයි සීලය ලෝකයේ අනුත්තර වෙයි යනුවෙන් සීලය වර්ණනා කර ඇත. වර්තමාන බෞද්ධයා තුළ බොහෝ දුරට නැත්තේද සීලයම වේ. ඒ සීලය බිඳීම නිසාම සෙසු සියලු ගැටලු පැනනැගී ඇත. සීලය යනු සියලු කුසලයන්ගේ පදනම වේ. සීලය නයින් සීල නම් වේ. කුසලයන්ගේ සමාදාන හා උපාදානාර්ථයෙන් සීලන නම් වේ. එනම් සියලු කුසලයෝ සමාදන් කරගැනීම හා දරා ගැනීම සිදුකරන්නේ සීලය මගිනි. ත්‍රි ශික්‌ෂාවට සීලයම මුල වන්නේ එබැවිනි. යමෙකු සීලය බිඳගෙන සිටියිද හෙතෙමට සෙසු කිසිදු කුසලයක්‌ නිවැරදිව කරගත නොහැකිය යන්න ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කරුණකි. යටත් පිරිසෙයින් සිල් පද පහ රැකගත නොහැකි තැනැත්තෙකු ඉන් මතු කුසලයෝ කෙසේ කරනු ලැබේද? එය වනාහි අහසෙහි මාලිගා තැනීමක්‌ පමණමය. එබැවින් කුසල් දහම් තුල හැසිරෙන පින්වතුනට සීලය රැකගැනීමේ දියුණු කරගැනීමේ ආනිසංස මෙන්ම සීලය බිඳීමේ ආදීනවද දක්‌වා දර්මය දේශනා කළ යුතුය.
එසේ කුසලයට බරවූ සිත දිව්‍ය ලෝක වර්ණනා තුලින් තව තවත් කුසලයෙහි සමාදන් කරවිය හැක. එය ඒ ඒ පුද්ගලයාගේ ස්‌වභාවය අනුව කළ යුත්තකි. සද්ධාවන්තයාට ස්‌වර්ග කතා රුචිය. නමුදු ප්‍රඥාවන්තයින් එතරම් ඒ කෙරෙහි කැමැත්තක්‌ නොදක්‌වයි. ඒ ඔවුන් ස්‌වර්ගයද සැනසීමක්‌ නොමැති තැනක්‌ බව දකින බැවිනි. ඔවුනට ස්‌වර්ගය කෙටියෙන් දක්‌වා චතුරාර්ය සත්යා දේශනාව දැක්‌විය හැක.
කාමයන්ගේ ආදීනව මනාව දැක්‌විය යුතුමය. කාමයන් නිසා සත්වයා දුක් විඳින්නාවූ ආකාරය ඔහුගේම ජීවිත තුලින් දැකීමට සිත නැඹුරු කළ යුතුය. ඒ කාමයන් නිසා කෙලෙසෙන බව ඒවායේ ඕලාරික බව සසඳා බැලීමට හැකි අයුරින් දේශනාව ගෙන යා යුතුය. එවිට චතුරාර්ය සත්‍ය කෙරෙහි සිත නැඹුරු කරවීම ඉතාමත් පහසු කටයුත්තක්‌ වේ.
මෙසේ දානයෙන් සීලයට සීලයෙන් ස්‌වර්ගයට ස්‌වර්ගයෙන් කාමයන්ගේ ආදීනවයන්ට සිත නැඹුරු කරවා කාමයන්ගෙන් තොරවීමේ සැනසීම දක්‌වා එයම චතුරාර්ය සත්‍ය බවට හැරවිය යුතුය. එනම් ඒ කාමයෝ යනු රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්‌පර්ශ, ධර්ම වේ. ඒවා ඇස, කන, නාසය, දිව, කය, මනස යන ආයතන හරහා අරමුණු ලෙස ගනී. එසේ වූ ඒ ආයතනයෝම දුක්‌ඛාර්ය සත්‍යයයි. එනම් ජාති, ජරා, ව්‍යාධි, මරණා දී දුක්‌ඛයෝ ගෙන දුන්නේ ද්වාදස ආයතනයෝම වේ. ඒ ආයතන නම් වූ පංච උපාදානස්‌ඛන්ධය තුලින්ම ඒ ජරා මරණයෝ පහළ වේ. එසේ ජරාමරණයෝ පහල වීම දුකෙකි. දුක නම් වූ ජරා මරණ ද්වාදසායතන නිසා පහළ වන බැවින් දුක යනු ද්වදසායතනම වේ. ද්වාදසායතන යනු කාමයෝ බැවින් කාමයෝ යනු දුක වේ.
ඒ කාමයෝ නැවත නැවත පහළවන කල්හි දුක නැවත නැවත පහළ වේ. එසේ කාමයන් නැවත නැවත පහල වන්නේ කාමයන් කෙරෙහි පවතින තණ්‌හාව නිසාය. එසේ නම් තණ්‌හාව නිසා දුක නැවත නැවත පහළ වේ.
දුක නැතිවීමට නම් කාමයෝ නැතිවිය යුතුය. කාමයෝ නැතිවීමට නම් කාමයන් නැවත නැවත පහළකරවන හේතුව නැතිවිය යුතුය. හේතුවනම් තණ්‌හාවයි. එබැවින් තණ්‌හාව දුරුකළේ නම් දුක දුරුකළා වේ.
එයට මගනම් ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයම වේ.
මෙලෙස පිළිවෙල කතා තුලින් ගිහියාට මගපෙන්ව ඔහුට අනුග්‍රහ කළ යුතුය. එය එසේ වීමට නම් තමාද නිවැරéව පිළිපැදිය යුතුය. නොමැතිව මෙබඳු දේශනාවක්‌ පැවැත්වීම ඉතා දුෂ්කර කර්තව්‍යයකි. නමුදු කළ යුත්තේ මෙයම පමණි.
මෙසේ දානමය පින්කම් සීලමය පින්කම් භාවනාමය පින්කම් කෙරෙන කල ඒවා මූලික කරගෙන ධර්ම මාර්ගය තුල ස්‌ථාවර භාවයට පත්වීමට මග විවර කළ යුතුය. බොහෝ විට බොහෝ දෙනා අකමැති වුවද ප්‍රපත්තියට නැඹුරු කිරීම කළ යුතුමය. ඒ ප්‍රතිපත්තියෙන් තොරව සාසනයෙහි අභිවෘද්ධියක්‌ නොමැති බැවිනි. සැබෑවටම අනුකම්පා කළා වන්නේ එවිටම පමණි.
වර්තමානික බොහෝ දෙනෙකු බලාපොරොත්තු වන්නේ පිළිවෙත් නොපුරා රහතන් වහන්සේ නමකගෙන් ධර්මය ශ්‍රවණය කොට එකවරම රහත් වීමටය. නොමැතිනම් කිසියම් පූජාවක්‌ පවත්වා ප්‍රාර්ථනාවෙන් රහත් වීමටය. එය එසේ කළ හැකිනම් ශ්‍රමන පාරමිතා කුමටද? මෙබඳු මිත්‍යාවන්ගෙන් බොද්ධයා ගලවා ගත යුතුය. එසේ ඔවුනට නිසිමග දැක්‌වෙන පරිදි මනාව ධර්මය දේශනා කළ යුතුය.
එසේම ගිහියාගෙන් පැවිද්දාට ලැබෙන සිව්පසය ධාර්මිකව ලබාගැනීමටත් ඒවා ධාර්මිකව පරිහරණය කිරීමටත් පැවිද්දා වගබලා ගත යුතුය. සිව්පසය විනාශ නොකළ යුතුය. අපතේ නොයෑවිය යුතුය. සාසන අභිවෘද්ධිය පිණිස තම තමන්ගේ ගුණ දියුණුව පිණිස යොදාගත යුතුය. තමා තුල අල්පෙච්චතා සන්තුට්‌ඨිතා ආදී ශ්‍රමණ ගුණ වර්ධනය කරගත යුතුය. තමාගේ ගුණ දියුණු වන තරමටම දායකයාට පින වැඩිවන බව සිතිය යුතුය.
තවද ගිහියන් සමග අනවශ්‍ය හිතවත්කම් එනම් පැවිද්දට බාධාවන අන්තරායකාරී වන පුද්ගලයන් සමග සම්බන්ධකම් නොපැවැත්විය යුතුය. ගිහියන්ගේ යටත්වැසියකු නොවිය යුතුය. පැවිද්දෙහි ගරුත්වය රැකගත යුතුය. ලාභ ලෝභ තකා ගිහියන්ගේ වැඩ කරදීමට, ගිහියන් වර්ණනා කිරීමට, සමකොට කටයුතු කිරීමට නොපෙළඹිය යුතුය. එසේම ඔවුනට අවමන් කිරීමද නොකළ යුතුය. තමන් නිසා ඔවුන් පින් රැස්‌කරගන්නා බවද ඔවුන් නිසා තමන් සීලාදී ගුණ දියුණු කරගන්නා බවද සිතිය යුතුය.
අවසන සිතිය යුත්තේ පැවිද්දා වශයෙන් තමාත් ගිහියා වශයෙන් අනෙකාත් ප්‍රතිපත්තිගරුක වන කල්හිම මේ සම්බුදු සසුන බැබළෙන බවයි. එසේ කිරීමට සැවොම උත්සාහවත් වෙත්වා යන්න අපගේ පැතුමයි.
