නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
රාජකීය පණ්‌ඩිත ගෞරව ශාස්‌ත්‍රවේදී
වැහිහේනේ පඤ්ඤාලෝක හිමි
පෝද්දිවල, ශ්‍රී සුමනශෛලාරාමාධිපති
උපාලි ගෘහපතිතුමා නිගණ්‌ඨ නාථ පුත්තයන්ගේ ශ්‍රාවකයෙකි. එසේම ප්‍රධාන දායකයා ද විය. හෙතෙමේ දිනක්‌ නාථපුත්තයන්ගේ අනුමැතියෙන් බුදුරජුන් හා කර්මය පිළිබඳ වාදයකට ගියේය. බොහෝ වේලාවක්‌ වාද කළේය. අවසන උපාලි ගෘහපති වාදයෙන් පරාජයට පත්විය. බුදුන් වහන්සේ කෙරෙහි අතිශයින්ම පැහැදීමට පත්වූ උපාලි ගෘහපතිතුමා බුද්ධ - ධම්ම - සංඝ යන තෙරුවන් සරණ ගිය උපාසකයකු බවට පත්විය.
අනතුරුව බුදුන් වහන්සේ උපාලි ගෘහපතියාට දාන කතා, සීලකතාදී අනුපිළිවෙල කතාව වදාරා චතුරාර්ය සත්‍යය පිළිබඳ ධර්මය දේශනා කළහ. උපාලි ගෘහපති එම දේශනාව අසා සෝවාන් ඵලයට පත්විය. ඉන්පසු බුදුන් වැඳ අවසර ගෙන සිය නිවෙසට ගිය උපාලි ගෘහපති දොරටුපාලයා අමතා "අද පටන් මාගේ නිවෙසට නිගණ්‌ඨයන්ට ඇතුළුවීමට අවසර නොදෙව. යමක් අවශ්‍ය වී නම් , පිටත සිට දෙව. අද පටන් මාගේ නිවස බුදුරජාණන් වහන්සේටත්, භික්‌ෂු, භික්‌ෂුනී, උපාසක උපාසිකා යන සිව්වනක්‌ පිරිසට පමණක් දන්දෙනු ඇත. මා තුණුරුවන් සරණගිය බව මෙහි එන නිගණ්‌ඨයන්ට දන්වන්න යෑයිද නියම කළේය.
උපාලි ගෘහපති බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයකයකු වූ බව දැනගත් දීඝතපස්‌සී නිගණ්‌ඨ නාථපුත්තයන් කරා ගොස්‌ ඒ බව දන්වා සිටියේය. එය විශ්වාස නොකළ නිගණ්‌ඨනාථ පුත්ත තෙමේ තමාම ගොස්‌ විමසා දැන ගන්නෙමැයි කියා උපාලි ගෘහපතිතුමාගේ නිවසට ගියේය.
දොරටුපාලයා එන්නාවූ නිගන්ඨනාථපුත්තයන් ඈත දීම දැක "ස්‌වාමීනි, නැවතිනු මැනවි. අද පටන් උපාලි සිටුතුමා බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයකු බවට පැමිණියේය. නිගණ්‌ඨයන්ට මෙහි දොරවල් වසන ලදී. බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයන්ට පමණක් අද සිට දන්දෙනු ඇත. මෙසේ පැවැසූ දොරටුපාලයා උපාලි ගෘහපතිතුමන් හමුවට ගොස්‌ නිගණ්‌ඨනාථපුත්තයන් පැමිණි බව දන්වා සිටියේය. "කැමැති නම් මැද ශාලාවට පැමිණ අසුන් ගන්නා ලෙස දන්වැයි උපාලි ගෘහපතිතුමා කීය. දොරටුපාලයා ඒ බව නිගණ්‌ඨනාථපුත්තයන්ට දැන්වූ කල්හි හෙතෙම තම පිරිස සමඟ මැද ශාලාවට පැමිණ එහි ප්‍රධාන ආසනයෙහි වාඩිවී සිටි උපාලි ගෘහපති දුටුවේය. එවිට උපාලි ගෘහපති තෙමේ "ස්‌වාමීනි, කැමැති නම් ආසනවල හිඳගන්නැ"යි පැවැසීය.
එවිට නිගන්ඨනාථපුත්ත තෙමේ ගෘහපතිය, ඔබ උමතු වූයෙහිද? නැතිනම් දීනයකුවීද? ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් හා වාද කර, ඔහු පරදවන්නෙමි" යි වහසි බස්‌ කියා ගොස්‌ කප්පාදුකර ගත් අණ්‌ඩය ඇත්තකු මෙන්, උදුරාගත් ඇස්‌ ඇත්තකු මෙන් ඔහුගේ වාදයෙන් බැඳී ආයෙහිද? ඔහුගේ ආවර්තනී මායාවට අසුවූයේ නොවේදැයි ඇසීය.
එවිට උපාලි ගෘහපතිතෙම ස්‌වාමීනි. ඒ ආවර්තතී මායාව යහපත්ය. එයින් මටත් මගේ ඥාතීන්ටත්ත් මහත්වූ සෙතක්‌ හා යහපතක්‌ වන්නේය. එපමණක්‌ නොව ක්‍ෂත්‍රිය, බ්‍රාහ්මණ, වෛශ්‍ය, ශුද්‍ර යන සියලු දෙනාටත්, දෙව් මිනිසුන් සහිත සකල ප්‍රජාවටත් බොහෝ කාලයක් හිතසුව පිණිසම පවත්නේය.
ස්‌වාමීනි, අතීතයෙහි වූ සිද්ධියක්‌ ඔබ සිහිපත්කර දෙනු කැමැත්තෙමි. "එක්‌ මහළු බමුණකුට තරුණ බිරිඳක්‌ සිටියාය. ඇය ගැබිණි වූ කල්හි දිනක්‌ මහළු බමුණාට මෙසේ කීවාය. බමුණා අලුත උපදින දරුවාට සෙල්ලම් කිරීම පිණිස කඩ පිලෙන් වඳුරු පැටවකු ගෙනැත් දෙවයි කීවාය. එවිට බමුණා තරුණ බිරිඳට මෙසේ කීවේය. "දරුවා උපන් කළ පිරිමියකු වී නම් පිරිමි වඳුරෙක්‌ද, ගැහැණු දරුවකු වී නම් වැඳිරියක්‌ද ගෙනෙමි. වදනතුරු ඉවසන්න යෑයි කීය. එහෙත් බැමිණිය දෙවැනි තුන්වැනි වරද ඇවිටිලි කළ කල්හි බමුණා කඩ පිලෙන් වඳුරු පැටියකු ගෙනත් දුන්නේය. එවිට බැමිණිය "මේ වඳුරු පැටවා සායම් කරන තැනකට රැගෙන ගොස්‌ හොඳට තලා පෙළා කීප විටක්‌ සායම් ගල්වා ගෙන එන්නැයි බමුණාට කීවාය. මෝඩ මහළු බමුණා බිරිඳ කී පරිදි සායම් කරණ තැනකට ගොස්‌ වඳුරු පැටවා දී මොහු හොඳින් තලා පෙළා දෙතුන් වරක්‌ සායම් ගල්වා දෙන ලෙස කීය. එවිට සායම් කරන්න බමුණාට කතාකර මේ සතාව එක වරක්‌ පමණක් සායම් කළ හැකිය. නැවත නැවත තළා පෙළා දෙතුන් වරක්‌ සායම් කළ නොහැකි යෑයි කීවේය.
උපාලි ගෘහපතියා මේ කථාව කියා ස්‌වාමීනි, එපරිද්දෙන් නිගණ්‌ඨයන්ගේ ධර්මය අඥාණයන් එක්‌ වරක්‌ රැවටීමට ශක්‌තිය ඇත. නුවණැත්තන්ට නැවත නැවත විමසීමට සුදුසු නොවේ යයි පැවැසීය.
උපාලි ගෘහපති නැවතත් නාථපුත්තයන් අමතා මෙසේද කියන්නට විය. ඉහත කී බමුණා දිනක්‌ වස්‌ත්‍රයක්‌ රැගෙන ගොස්‌ සායම් කරන්නකුට දී මෙය හොඳින් තලා පෙළා දෙතුන් වතාවක්‌ සායම් කොට දෙන ලෙස කීය. සායම් කරන්නාද ඒ වස්‌ත්‍රය හොඳින් තලා දෙතුන් වතාවක්‌ සායම් කොට දුන්නේය. ස්‌වාමීනි. එ පරිද්දෙන්ම ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ වාදය නුවණැතියන්ට ප්‍රියය. සුදුසුය. අඥනයන්ට ප්‍රිය නොවේ. සුදුසුද නොවේ. නැවත නැවත විමසීමටද සුදුසුය.
මෙබස්‌ ඇසූ නිගණ්‌ඨනාථපුත්ත උපාලි ගෘහපති අමතා, ගෘහපතිය, මෙතෙක්‌ දවස්‌ ලෝකයා දැන සිටියේ උපාලි ගෘහපති නිගණ්‌ඨනාථපුත්තගේ ශ්‍රාවකයකු හැටියටයි. දැන් ඔබ කවරකුගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌දැයි ඇසීය.
මෙබස්‌ ඇසූ උපාලි ගෘහපති
හුනස්‌නෙන් නැගී උතුරු සළුව
එකස්‌කොට පොරවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටි දිසාවට දොහොත් මුqදුන් දී වැඳගෙන මෙසේ පැවැසීය.
1. සියලු සම්මුති පරමාර්ථයන් දන්නාවූ මහා ප්‍රඥා ඇති, සමුච්ඡේද ප්‍රහාණයෙන් පහව ගිය මෝහාන්ධකාර ඇති, බිඳහරන ලද පඤ්චවේතොල කෙලේශයන් ඇති, දිනන ලද පස්‌මරුන් අති, හෙයින් විජයශ්‍රීයෙන් යුක්‌තවූ ක්‌ලේශ දුක්‌ඛ විපාක දුක්‌ඛයන් දුරුකළ හෙයින් නිදුක්‌වූ, හිතා'හිත සියලු සත්ත්වයන් කෙරෙහි සමසිත් ඇති. වැඩුනාවූ උත්තමාචාර සීල ඇති, යහපත් ප්‍රඥා ඇති, විෂම වූ රාගාදී ක්‌ලේශයන් තරණය කළ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සෙගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
2. දුරුකළ සැක ඇති, හැම ලෙසින්ම සතුටු සිත් ඇති බැහැර කරන ලද පංචකාම ගුණික තෘෂ්ණා ඇති. මුදිත භාවනා විහරණ ඇති, මුදුන්පත්වූ උත්තම ශ්‍රමණ ගුණ ඇති, සත්වෝත්තම වූ, අන්තිම ශරීරයක්‌ දරන්නාවූ, නරශ්‍රේෂ්ඨවූ, උපමා විෂයාතික්‍රාන්ත ගුණ ඇති, රාගාදි කෙලෙස්‌ රජස්‌ නැති, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
3. කොතැනකවත් සැක නැති, ධර්මා' ධර්ම විනිශ්චයෙහි දක්‌ෂ වූ සත්ත්වයන් හික්‌මවන්නා වූ අන්‍යයන් විසින් දමනය කළ නොහැකි වූ චණ්‌ඩ පරුෂ සක්‌ත්වයන් දමනය කිරීමෙහි උත්තම සාරථිවූ, නිරුත්තරවූ පවිත්‍ර ධර්ම ඇති තරණය කළ විචිකිච්ඡා ඇති, ප්‍රභාපත් වූ සිඳින ලද මානය ඇති, සතර සම්‍යයක්‌ ප්‍රධාන වීර්යයෙන් යුක්‌තවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
4. අතිශයින් ශ්‍රේෂ්ඨවූ , අප්‍රමාණ ගුණ ඥාණණානුභාව සම්පත්තවූ මහ සයුර සේ ගැඹුරු ගුණ ඇති, පැමිණියාවූ ප්‍රඥා සම්පත් ඇති, ලොවට නිර්වාණ ශාන්තිය සිද්ධකරන, උතුම් නුවණ ඇති, නව ලොව්තුරා දහම්හි පිහිටි, සංවර කරන ලද ඉඳුරන් ඇති, රාගාදී පඤ්ච සංගයන් ඉක්‌මවූ. කෙලෙසුන් කෙරෙන් මිදුණු සිත් ඇති, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම
5. සතර කරුණකින් ශ්‍රේෂ්ඨ වූ, ප්‍රාන්ත සේනාසනයෙහි ඇලුණු ක්‍ෂය කරන ලද සසර බැඳුම ඇති, පටිමන්තන ප්‍රඥාවෙන් යුක්‌ත වූ, මාර්ග ඥාණයෙන් දවන ලද කෙලෙස්‌ ඇති, මානය දුරුකළ චිතරාගී වූ, දැමුනාවූ කෙලෙස්‌ ගැටළු නැති ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
6. විපස්‌සි ආදී සවිසි බුදුවරයන්ට සත්වැනි වූ, කොහොන් ගුණ නැති, ත්‍රිවිද්‍යා ඇති, ශ්‍රේෂ්ඨ බවට පැමිණි, නසන ලද කෙලෙස්‌ ඇති, ගාථා පදරචනායෙහි සමර්ථවූ, සන්සුන් කාය චිත්ත ඇති. විදිත ඥන ප්‍රභේද ඇති, හැමට පළමුව ධර්මදානය දුන්, වැඩසදාලීමෙහි සමර්ථ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
7. ආර්ය වූ, වැඩූ සිත් ඇති. පැමිණිය යුතු සියලු ගුණයන්ට පැමිණි, විස්‌තරකොට උත්තමාර්ථය ප්‍රකාශ කරණ, ස්‌මෘතිමත්, විදර්ශනාකරන, අර්හත්වූ අදුෂ්ටවූ, තෘෂ්ණා රහිතවූ, වශීප්‍රාප්තවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
8. මනාකොට ශාන්ත පදයට ගියාවූ ධ්‍යාන කරන, කෙලෙසුන් අනුව ගියසිත් නැති, සසරෙහි නොබැඳුනු, ප්‍රහීණ නොවූ කෙළෙස්‌ නැති උත්තම විවේකයෙහි ඇලුනු, ලොවට අගපත්වූ, තරණය කළ චතුරොඝය ඇති, අන්‍යයන් සසර සයුරෙන් එතෙර කරවන ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
9. සාන්තවූ, මහත්ව ප්‍රඥාවෙන් යුක්‌ත, පහකළ ලෝභ ඇති, තථාගත වූ, සුන්දර වූ ගමන් ඇති. අප්‍රතිපුද්ගලවූ, අසම ව බුදුවරයන්ටම සමානවූ විසාරදවූ නිපුණවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
10. සිඳදැ මූ තෘෂ්ණා ඇති, චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධකළා, පහවූ කෙලෙස්‌ දුම් ඇත, තෘෂ්ණාd දෘෂ්ටි වශයෙන් නොඇලුණු, පූජාවට සුදුසු, දිව්‍ය ස්‌වරූපවූ, උත්තම පුද්ගලවූ අතුලවූ මහත් යසසින් අගපත්වූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි මම.
උපාලි ගෘහපතියන්ගේ බුදුගුණ වැනුම සාවධානව අසා සිටි නිඝණ්‌ඨනාථ පුත්ත තෙමේ ගෘහපතිය, මේ සියලු වර්ණනා ඔබ කෙසේ ප්‍රබන්ද කෙළෙහිදැයි ඇසීය. එවිට උපාලි ගෘහපති තෙමේ, ස්‌වාමීනි, දක්‌ෂ මාලාකාරයෙක්‌ විසිතුරු මල් දමක්‌ ගොතන්නා සේ මමද බුදුගුණ එක්‌කොට වර්ණනා කෙළෙමියි කීය. ස්‌වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අප්‍රමාණ ගුණ ඇත්තාහ. කවරෙක් ගුණවතාගේ ගුණ වර්ණනා නොකරද්දැයි උපාලි ගෘහපති පැවසූ කල්හි බුදුගුණ අසනු නොකැමති නිගණ්‌ඨනාථපුත්ත ගේ මුවෙන් උණු ලේ පිටවිය.
අපිරිමිත බුදු ගුණ කඳින් වශීවූ උපාලි ගෘහපති තම ස්‌වකීය අචල ප්‍රසාදය හා බුද්ධ ගෞරවය මෙම ස්‌තුති ගිතිකාවෙන් වටහා ගත හැකිය. මෙවන් උදාර බුදුගුණ වැණුමක්‌ සූත්‍රපිටක දැකිය නොහැකි තර ම්ය. ගාථා දසයකින් පරිමිත මෙම ස්‌තුති ගීතිකාව බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ආධ්‍යාත්මික ගුණ සමුදාය මූර්තිමත් කොට දැක්‌වීම සඳහා ගුණ විශේෂණ සියයක්‌ යොදා ගෙන ඇත. හැම ගාථාවක්‌ අවසානයේදී උපාලි ගෘහපතිතුමා ප්‍රකාශ කරන්නේ "මම ඒ භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක්‌ වෙමි" යනුවෙනි.
තථාගත බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක භාවයට පත් උපාලි ගෘහපතිතුමා නිගණ්‌ඨනාථපුත්තයන් ඉදිරියෙහි ප්‍රකාශ කරන ලද මෙම බුද්ධ ගුණ ශතකය උද්ග්‍රහණ ධාරණය කිරීමෙන් මහත්වූ බුද්ධ ගුණානුස්‌මරණ පූර්වංගම බුද්ධාලම්භන ප්‍රීතිය ඔබතුළ ද උපදවා ගත හැකිය.
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
