නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
මහාචාර්ය
පාතේගම ඤාණිස්සර හිමි
බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත්නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වැඩ වාසය කරන සමයෙහි “සන්තකාය” නමින් භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් වැඩ වාසය කළා. “සන්තකාය තෙරුණ් වහන්සේ” එම ප්‍රදේශය තුළ ප්‍රසිද්ධව වැඩ සිටි හිමි නමකි. උන්වහන්සේගේ නම කියූ පමණින් ඒ තරමටම ප්‍රසිද්ධ ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් බවට පත්වූයේ උන්වහන්සේට තිබූ නමෙහි අර්ථයෙන්ම කටයුතු කළ නිසයි. සන්සුන් වූ සංවර වූ, තැන්පත් සිරුරක් උන්වහන්සේට හිමිව තිබුණ නිසාම කායික ක්‍රියාවන්වල යෙදෙන විටත්,සැතපෙන වේලාවන් තුළත්, වැඩ සිටින අවස්ථාවලදීත් ගමන් බිමන්, වැඩම කරන අවස්ථාවන්වලදීත් කායික වශයෙන් හරිම තැන්පත් ස්වභාවයකින් යුක්තව වැඩ වාසය කළා. දානය වැළදීමේදීත් ඉතාම තැන්පත් වු උන්වහන්සේ කායික වශයෙන් පමණක් නොවෙයි, උන්වහන්සේගේ සිතත් හරි සන්සුන් තැන්පත් සිතක් පැවතුණා. සන්තකාය ස්වාමීන් වහන්සේ හැම වේලාවකදීම සියලු සත්ත්වයා පිළිබඳව කරුණා සහගත සිතිවිලි වලින් කටයුතු කළ ස්වාමින් වහන්සේ නමක්. ඒ වගේම උන්වහන්සේ වචනයෙනුත් තැන්පත් වුණා. පුද්ගලයෙකු සමඟ කතාබහ කරන අවස්ථාවලදී එම කතා කරන කාරණය වගේම, කතාකරන ආකාරයත් හරිම තැන්පත් විලාසයක් පැවතුණා.
වාසියට පිළිතුරු
වර්තමාන සමාජය තුළ බොහෝ පුද්ගලයන් කතාකරන විට අනෙක් පුද්ගලයා නපුරු ආකාරයෙන් කතා කරනු ලැබුවහොත්, පෙරළා එම පුද්ගලයාට නපුරු ආකාරයෙන් කතා කරනු ලබනවා. නපුරු ආකාරයෙන් කතා කරනු ලැබුවේ කුමක් නිසාදැයි? විමසූ විට තමන්ට වාසි වන ආකාරයට පිළිතුරකුක් ගොඩනගා ගන්නවා. මාගෙ වචන නපුරු නැහැ. මමත් නපුරු නැහැ. එම පුද්ගලයා නපුරු ආකාරයට මට කතා කරපු නිසයි මම ඒ ආකාරයෙන් කතා කරනු ලැබුවේ යනුවෙන් ඔහු තමාගේ වාසියට කරුණු කාරණා වශයෙන් තර්ක ගොඩනගා ගන්නවා.
සන්තකාය තෙරුන් වහන්සේ ඊට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් ස්වභාවයකින් යුක්ත වුණා. උන්වහන්සේගේ සිත තැන්පත් කරගන්න තරම් හැකියාවක් හා ශක්තියක් උන්වහන්සේට තිබුණා. උන්වහන්සේගේ කට සන්සුන් ආකාරයෙන් භාවිත කිරීමට හැකි තැන්පත් බවක් උන්වහන්සේට තිබුණා. උන්වහන්සේගේ වචනයත් ඒ ආකාරයෙන් තැන්පත් වුණා. මෙම ස්වාමීන් වහන්සේ විශේෂිත චරිතයක් ලෙස සමාජය තුළ කතාබහ කරන්නට පටන් ගත්තෙත් මෙම තිදොරෙහි පැවති තැන්පත්කම නිසාමයි. සාමාන්‍ය පුද්ගලයකුට වඩා උන්වහන්සේ තුළ තිබූ තැන්පත් බව විශේෂිතව පෙනුණා.
අසිරිමත් සංයමය
දිනක් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් බණ ඇසීමට පැමිණි භික්ෂූන් වහන්සේලා පිරිසකටත් “සන්තකාය” හාමුදුරුවන්ගේ මෙම කාය, වාග් මානසික හැසිරීම් විලාසයට මේ තරම් අපූරු අසිරිමත් ආකාරයට සකස්කර ගනු ලැබුවේ කෙසේද? යන කාරණාව ප්‍රශ්නයක් වුණා. එම නිසාම එම හාමුදුරුවන් වහන්සේලා බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් විමසා සිටිනු ලැබුවේ බුදුහාමුදුරුවනේ, “සන්තකාය” හාමුදුරුවන් හරිම තැන්පත් උන්වහන්සේගේ කය තැන්පත් උන්වහන්සේ ගේ වචනය තැන්පත්. ඒ වගේම වචනය හරිම මිහිරියි. මනස තැන්පත් වන නිසාම තැන්පත් මනසින් කතා කරන වචන මිහිරියි. සිත සන්සුන් නිසාම කායික වශයෙන් කරනු ලබන ක්‍රියාවන් වුණත් කලබල නැති තැන්පත් ස්වභාවයක් ගනී. උන්වහන්සේ හිස සෙලවීම අත්පා සෙලවීමකුදු, නැහැ. ඉතාම තැන්පත් බුදුහාමුදුරුවනේ, මේ ආකාරයට උන්වහන්සේ තමන් වහන්සේගේ තුන්දොර සංවර කරගනු ලබන්නේ කෙසේද? යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් මෙම ප්‍රශ්නය විමසනු ලැබුවා. එම අවස්ථාතුළදී බුදුරජාණන් වහන්සේ අනෙකුත් භික්ෂූන් වහන්සේලාට වදාළා මහණෙනි, මහණුන් විසින් එම ආකාරයටම පිළිපැදිය යුතුය යන්නයි. සන්තකාය තෙරුන් මෙන් හැමතැනම හැම පුද්ගලයාම කටයුතු කළ යුතුයි. භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් පමණක් නොවෙයි,
තැන්පත් බව මදිකමක්ද?
සමාජයේ ජීවත්වන ගිහි පුද්ගලයකු වුවත් මේ ආකාරයේ තැන්පත් බවක් තිබීම අවශ්‍යයයි. අපේ සමාජය තුළ අතැම් අය සිතනවා, තැන්පත්ව ජීවත් වුවොත් ඒ ආකාරයට තැන්පත්ව ජීවත්වීම තමන්ට මදිකමක් ලෙස සමහරු සිතනවා. තමාගේ තත්ත්වයට එය මදිකමක් යනුවෙන්. ඇතැම් අය සිතනවා මම බුද්ධාගමේ නිසාම තැන්පත් වෙලා ජීවත්වන එක එතරම් හොඳ මදි. ඒ නිසා සමාජය තුළ සැඩ පරුෂ ආකාරයෙන් ජීවත් විය යුතුය කියලා. එහෙම සැඩ පරුෂ වචන ප්‍රකාශ කරන විට සැඩ පරුෂ ආකාරයට හැසිරෙන විට මමත් ලොකු අයෙක් යැයි කියලා සමහරු පිළිගනීවි කියලා හිතන අයත් සමාජය තුළ ජීවත්වනවා. සැඩ පරුෂ ආකාරයට සිතීම ලොක්කෙකුගේ ස්වභාවය යැයි සිතන පුද්ගලයන් මෙම සමාජය තුළත් සිටියි. කවුරු හෝ පුද්ගලයකු එසේ සිතනවා නම් ඒ ඔහුගේ මානසික සිතිවිල්ලක් පමණයි. එහි නිවැරැදි බවක් නැහැ. සැඩපරුෂ ආකාරයෙන් හැසිරුණු පුද්ගලයා ලොකු අයෙක් ලෙසට සලකන්නේ නොදන්න පුද්ගලයන් පමණයි. තමන්ගේ කට සමාජයට,අර්ථවත් , යහපත් ආකාරයට හසුරුවන්න බැරි පුද්ගලයා සැර පරුෂ ආකාරයට කට හසුරුවන විට, තමන්ගේ කය සමාජයේ ජීවත්වන අනෙකුත් පුද්ගලයන්ගේ යහපත පිණිස යොදවන්න බැරි, පුද්ගලයා සමාජයේ සැඩපරුෂ ලෙස හැසිරෙමින් තමන්ගේ සිත පාලනය කරගෙන තමන්ගේ මනස පාලනය කරගෙන සන්සුන්ව ජීවත්වන්න නොදන්න පුද්ගලයා නොයෙක් විකාර අවුල් තැවුල් සහිත අනවශ්‍ය ලෝකවල මනස අතරමං කරනු ලබනවා. සැඩ පරුෂ ලෙස ජීවත්වන පුද්ගලයා සමාජයේ ලොකු අයෙක් ලෙසට සමාජයේ උතුමකු ලෙසට අපේ සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය තුළ සලකන්නේ නැහැ. ඒ වගේම තැන්පත් ආකාරයට යහපත් ලෙස ජීවත්වන පුද්ගලයා නිවටයකු ලෙස අපේ සමාජය තුළ සලකන්නේ නැහැ.ඒ ආකරයට සලකනවාය කියලා කවුරු හෝ පුද්ගලයකු සිතනවානම්, එය ඔහුගේ මානසික අවුල් සහගත බවක් පමණයි.
සසර පුරා යහපත්
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දහමට අනුව පැහැදිළි කරනු ලබන්නේ පුද්ගලයකුට හොඳ සිතිවිලි සිතන්නට නිරෝගී මනසක් ලැබුණේ ඒ පුද්ගලයා පෙර සංසාරයේ බොහෝ යහපත් සිතිවිලි සමාජයට දායාද කිරීම නිසයි. පුද්ගලයකුට හොඳට කතා කිරීමට හොඳ හඬක් සහිත කටක්, ස්වරාලයක් ලැබෙන්නේ එම පුද්ගලයා පෙර සංසාරයේ සමාජය තුළ මිහිරි වූත්,අර්ථවත් වූත් දේ ලබාදුන් නිසා බව බුදුදහම සඳහන් කරනු ලබයි. පුද්ගලයකුට අබල දුබල නොමැති අඟපසඟ සහිත ශරීරයක් ලැබෙන්නේ එම පුද්ගලයා දාන මාන ආදී පින්කම් පෙර සංසාරය තුළ වැඩිපුර කළ නිසා බව බණ පොතේ සඳහන් වෙයි. දුන් දෙයමයි පෙරළා තමාට ලැබෙන්නේ. ඔබ පෙර දුන් දෙයයි ඔබට වර්තමානය තුළ ලැබී තිබෙන්නේ. ඔබ අද යහපත් දේ දුන්නොත් ඒ යහපත් දේ. ඔබට හෙට ලැබෙනවා. ඔබ අද අයහපත් දේ ලබාදුනහොත් ඔබට හෙට අයහපත් දෙයම පෙරළා ලැබෙනවා. පරිසරය ගත්විට පරිසරය තුළ පොළොව තුළ තණකොළ වැවෙනවා. ඒ අතර මුකුණුවැන්න ආදි පෝෂ්‍යදායක, ගුණදායක අස්වැන්න සහිත පැළෑටිත් තිබෙනවා. පැලෑටි ලෙස මෙම වර්ග දෙක එකක් වුවත් පෝෂ්‍යදායි ගුණය අනුව එහි බොහෝ වෙනස්බවක් තිබෙනවා. එකම පොළොවෙහි, එකම සරු පසෙහි අප භාවිතයට නොගන්න වල්පැළෑටි වැඩෙනවා මෙන්ම අපට අවශ්‍ය ගුණදායක පෝෂ්‍ය පදාර්ථ යහපත් දේවල්ද, වල් පැළද හැදෙනවා.
මෙම සමාජයත් ඒ ආකාරයයි. යහපත් දෙය ලබාදෙන, යහපත් දේ කියන, යහපත් දේ සිතන එය සමාජයට ලබාදෙන උතුම් මිනිස්සු මේ පොළොව තුළ ජීවත්වනවා.අයහපතම ලබාදෙන,අයහපතම සිතන අයහපතම කියන සිත, කය, වචය යන තුන්දොරින්ම සමාජයට අයහපතම ලබාදෙන පුද්ගලයන්ද සමාජය තුළ ජීවත්වනවා. එය මහ පොළොවෙහි පවතින වරදක්ම නොවෙයි. පරිසරයෙහි පවතින වරදක්ද නොවේ. මිනිසුන්ගේ පින පව අනුව ඔවුන්ගේ මනස හසුරුවන ආකාරයේ ගැටලුවක්.
සන්තකාය හාමුදුරුවන්ගේ චරිත කථාව අධ්‍යයනය කරන විට බුදුරජාණන් වහන්සේත් උන්වහන්සේ පිළිබඳව දක්වන අදහසුත් සැළකිල්ලට ගත් විට අපට පෙනෙන, පැහැදිළි වන වන කාරණය මනසට යහපත් දේවල් සිතෙන්නෙත්, මනසින් යහපත් දේ කරන්නෙත්, යහපත් වචන කියන්නෙත් පෙර සංසාරයේ පින් පෙත් අනුවයි.අයහපත් දේ ප්‍රකාශ කරන්නෙත්, සිතන්නෙත්, කරන්නෙත් පෙර සංසාරයේ අකුසල කර්ම අනුවයි.
හේමමාලා රන්දුනු
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
